Bezig met laden...
Kleur heeft een bepalende invloed op ons en speelt een wezenlijke rol binnen de leeromgeving. Aan de hand van gebouwen die vallen onder Stichting Kind en Onderwijs in Rotterdam, zet dr. ir. Iris Bakker uiteen wat kleur met ons doet. Rolf van den Berg, voorzitter van het College van Bestuur van de Stichting en Anne Schipper, directeur van de school De Fontein, geven beiden hun visie wat kleur met hun gebouwen en vooral leerlingen en ouders kan doen.
Kleur en Natuur
Het is een feit dat we evolutionair zijn ontwikkeld in de natuur. mensen zijn in hun hart en ziel wezens van de natuur. En deze is bijzonder kleurrijk met levendige kleurcontrasten. Uit onderzoek blijkt onverkort dat de natuur mensen goed doet. Alle wonderbaarlijke en verrassende kleurcombinaties die in de natuur te vinden zijn, dragen hieraan bij.
Wat doet kleur precies met lerend vermogen, schoolprestaties, maar ook het vermogen van docenten om goed les te kunnen geven? Het basisuitgangspunt is dat als er harmonie is, dit een positief effect uitstraalt op gevoelens van veiligheid en zekerheid, gedrag en prestaties. Alleen als je je ergens op je gemak voelt en harmonie ervaart, ‘durf’ je te zijn wie je bent, en ‘durf ’je je te ontwikkelen, of het nu met concentratie te maken heeft, creativiteit, openstaan voor de ander of verdiepend nadenken.
De natuur als leermeester
De volgende vraag ligt voor de hand: wat is dan harmonie? De natuur is hierbij onze leermeester. Zij toont een veelheid en een gevarieerdheid van kleurcontrasten, maar niet te veel en ook niet te weinig. Er zijn verschillende soorten kleurcontrasten. Zo tonen verschillende kleuren naast elkaar, als geel en rood, een contrast. Maar ook een lichte kleur naast een donkere kleur toont een contrast. Ook bestaat er een complementair contrast: dat betekent dat de kleuren tegenover elkaar liggen op de kleurencirkel van Goethe. Totaal zijn er twaalf kleurcontrasten en deze spreken elk een bepaald zintuig aan, waarmee wij de omgeving ervaren. Zo is het warmtezintuig gevoelig voor warme of koude kleuren. Dat de andere zintuigen een rol spelen blijkt wel uit ons taalgebruik: zo spreken we over zoete kleuren en harde kleuren. Om de harmonie te bereiken is er contrast nodig, maar niet te veel en ook niet te weinig. Uiteraard is de leerkracht het fundament voor een veilig leerklimaat. De harmonie echter die de kleur brengt, heeft een versterkend effect, niet alleen op het kind, maar ook op de leerkracht waardoor hij of zij beter zijn of haar werk invulling kan geven.
Het toepassen van kleur
Nu is kleur toepassen niet alleen maar een kwestie van wat contrasten uitzoeken en die bijeen brengen. Het majestueuze van kleur namelijk is dat kleuren onmiddellijk met elkaar communiceren, kleuren zoeken gelijk de verbinding met elkaar. Het werkelijke effect van een kleur heeft te maken met zijn context. Ook fysieke en fysiologische aspecten spelen een rol, ons aangeleerde associatievermogen en zeker ook onze behoefte aan identiteit. Om te laten zien hoe kleurtoepassing mogelijk is in schoolomgevingen, is een stap naar Kind en Onderwijs Rotterdam interessant.
Kind en Onderwijs Rotterdam zet zich met een maatschappelijke verantwoordelijkheid in voor het optimaliseren van de leerprestaties en persoonlijke ontwikkeling van kinderen. Onder de Stichting vallen 25 reguliere basisscholen, 3 scholen voor speciaal basisonderwijs en 1 school voor voltijds hoogbegaafden onderwijs. Scholen die staan op de rechter Maasoever in Rotterdam.
Hoofdkantoor
Expliciete opdracht voor het kleurontwerp voor het hoofdkantoor in Rotterdam was het laten zien dat de organisatie een kleurrijke organisatie is. Daarnaast speelden een aantal contextfactoren een rol: een stenige omgeving, een lage verdiepingshoogte en een relatief lange lage middengang. Het entreegedeelte heeft een opvallend kleurcontrast gekregen om het imago uit te stralen van de kleurrijke organisatie. Bij elkaar geven de kleuren een verwarmende indruk. Het warme geel straalt een lichtintensiteit uit. Het oranje draagt bij aan het verwarmende effect. Het intense paars zorgt voor een wakker contrast. Het geheel wordt verbonden met een Forbo Violet vloerafwerking waardoor het geheel een totaliteit wordt. Deze vloerafwerking toont een gemêleerdheid aan tinten, wat een levendig effect heeft. De kantine heeft als basis de intens groene vloerafwerking (Forbo Hunter Green) gekregen om een balans te bieden met de stenige buitenruimte. Het is gecombineerd met het complementaire fuchsia aan de wand, waardoor het geheel door de verzadigde tinten een warme indruk geeft. Doodse gangetjes zijn verlicht door het iets oker getinte geel. De lange middengang is verdeeld in een meer actief gebied met het intense geel en een warme bruintint op de vloer en daarnaast een meer rustig gebied met gebroken wit en een iets lichtere bruintint. Verder zijn voor alle werkkamers drie kleurvarianten gemaakt, op basis van paars-, blauw -en groen-variaties, waarbij zorgvuldig is gezocht naar minder kleur- en licht/duisternis contrast. Dit is rustiger voor het oog en geeft minder afleiding.
'Huisvesting is voor leerlingen en medewerkers geen hoofdzaak, maar wel een hele belangrijke bijzaak. We zorgen dat onze schoolgebouwen een goed onderhouden thuis zijn voor onze leerlingen en medewerkers. En dat is nu ook gelukt op het stafkantoor: een plek waar medewerkers zich in eerste plaats veilig voelen en prettig kunnen werken' - Rolf van den Berg
Basisschool De Fontein
De Fontein is een voorbeeld van een multiculturele samenleving en bij uitstek kleurrijk. Het is een echte buurtschool en een warme school waar elk kind gezien wordt en in een plezierig en open leerklimaat gestimuleerd wordt zich te ontwikkelen.
'Onderwijs is breder dan alleen leren en ontwikkelen. Naast deze primaire, meer inhoudelijke kwaliteiten, speelt vormgeving en kleurgebruik eveneens een niet te onderschatten rol. De betekenis van een doordacht gebruik van kleuren, tinten, contrasten, harmonieën - afgestemd op de belevingswereld van peuters, kleuters en leerlingen - is in secundair opzicht groot en invloedrijk. Inhoud en vorm bepalen samen het jeugdland van onze leerlingen, met de natuurlijke beleving van bossen, stranden, polders, luchten en weidse vergezichten. De doorgaande leer- en ontwikkelingslijnen van de kinderen krijgen op deze wijze een kleurige en fleurige verlenging, verbreding en verdieping naar het gebouw. Via sfeervolle gangen en kleurrijke trapportalen naar de lokalen waarin tot op de vloeren het gevoel van ordening, rust en geborgenheid wordt ervaren en beleefd' - Directeur Anne Schipper
Kleurrijke beelden
Het merkwaardige was, dat – wellicht om onderhoud te beperken- het gehele interieur jaren terug baksteen roodbruin was geschilderd. Dit gaf een donker en stoffig beeld. Het gevolg was dat het gebouw ook als zodanig werd behandeld. Mensen ruimden hun spullen niet op, eigenlijk was het een verarmd, misschien wel ‘huilend’ gebouw. En dat terwijl mensen zich continu spiegelen aan hun omgeving (met de zgn. spiegelneuronen). Het was dus zaak om het gebouw niet alleen liefdevoller te maken, maar ook te laten zien dat het een markant gebouw is, dat ook een markante school huisvest. Allereerst is de entree aangepast: het visitekaartje van de school. Deze is getransformeerd van een stoffige grauwe plek met vuilnisbakken tot een warme en nieuwsgierig makende ontvangst. Het warme geel is gecombineerd met het complementaire blauw, wat die nieuwsgierigheid opwekt. De entreehal die eerst alleen een doorgangsfunctie had zonder karakteristieke uitstraling, heeft meer een verblijfsfunctie gekregen. Het geheel heeft intussen een van de ouders geïnspireerd een ontvangstplek te creëren met een boekenkast. Het feit dat ouders alleen door de omgeving gemotiveerd worden iets bij te gaan dragen, spreekt boekdelen. De twee markante trappartijen die letterlijk waren ‘afgetrapt’ zijn door een opvallende toepassing van geel met een lichtblauwe hemel, de belangrijke pijlers geworden in het gebouw. De hoge gang die toegang geeft tot een aantal schoollokalen, en eigenlijk verworden was tot een grauw facilitair souterrain, zijn getransformeerd tot een liefdevolle plek, waar kinderen zich welkom voelen en worden uitgenodigd te spelen. Het warme roze samen met een magenta en lavendel kleur worden verbonden door de levendige paarstint (Violet Forbo).
'Wat ik zeker weet is dat onze leerlingen later hun basisschool in kleurrijke beelden zullen herinneren. Geen zwart-witte terugblikken, of met een zinspeling op Theo Thijssen: geen ‘grijze kinderen’ in het schoolland van De Fontein. De gedachten aan de basisschool zullen altijd omgeven zijn door een harmonie van kleuren. Met rake contrasten, het spel van licht en kleurtonen op de muren en de vloeren. Met inbegrip van het positieve effect ervan op hun welbevinden, leerprestaties en gedrag. Een warme school, een veilige en plezierige omgeving, die kleurrijk en speels hun schooljeugd heeft omarmd' - Anne Schipper
Zo is te zien dat alleen kleur, eigenlijk het goedkoopste middel in de bouw, wonderen kan laten zien. Wonderen die ook te zien zijn in de natuur. Iets waar we ons eigenlijk niet over zouden hoeven te verwonderen. Wonderen die we ook zien bij kinderen en docenten die met elkaar grootse ontwikkelingen tot stand brengen. De toekomst is kleurrijk en kansrijk.
Ga voor meer informatie naar: www.levenswerken.eu
Reacties