Voorpublicatie: Toen het oorlog was 1914-1918

Uit: hoofdstuk 4 - Techniek

[Blz. 72:]

Loopgraven

Aan het westfront groeven soldaten gangen in de grond, van waaruit ze elkaar konden aanvallen. Hoe langer de legers op een bepaalde plek bleven, hoe beter de loopgraven werden. Soldaten konden in de loopgraven staan, zonder dat hun hoofd boven de grond uitstak. Op de grond werden houten planken gelegd zodat de soldaten niet wegzakten in de modder. En om te voorkomen dat de loopgra- ven instortten, werden de zijkanten verstevigd met zandzakken, houten planken of vlechtwerk van twijgen. Vooral de Duitsers maakten veel werk van de loopgra- ven, er werden zelfs betonnen bunkers aangelegd in de gangenstelsels.

Een stelsel van loopgraven bestond uit meerdere loopgraven achter elkaar. De voorste loopgraaf was de belangrijkste en werd daarom ook het best verdedigd. Daar kon de vijand als eerste bij komen. Voor deze loopgraaf werd dan ook prikkeldraad gelegd. Wanneer de vijand je loopgraaf probeerde aan te vallen, werd hij eerst afgeremd door het prikkeldraad. Achter de voorste loopgraaf lagen andere loopgraven waarin rustplaatsen, keukens, diepe schuilplaatsen en voorraadplaatsen waren gemaakt. Ook belangrijk waren de plekken in de loopgraven waar de machinegeweren werden geplaatst. Officieren hadden vaak een eigen kantoor, waar ze plannen konden maken en via een radio en telefoon communiceren met andere loopgraven. Alle loopgraven werden in een zigzagpatroon aangelegd. Als het de vijand was gelukt in je loopgraaf te komen, dan kon hij door alle bochten niet verder schieten dan een paar meter. De verschillende loopgraven waren allemaal met elkaar verbonden door kleine- re loopgraven. Honderden meters achter het voorste stelsel van loopgraven lag weer een nieuw loopgravenstelsel, voor het geval dat de vijand het eerste loop- graafstelsel wist te veroveren.

Wat anderen niet weten en jij nu wel

De Eerste Wereldoorlog was niet de eerste oorlog waarin loopgraven werden gebruikt. Al in het jaar 52 voor Christus groeven de legers van de Romeinse generaal Julius Caesar zich in voor een gevecht.

[Blz. 82:]

Camouflagetechnieken

Voor een leger is het belangrijk dat je niet gezien wordt door de tegenstander. Daarom moesten soldaten zorgen dat ze niet opvielen in de omgeving, dat heet camouflage (spreek uit: kamoeflaazje). In de Eerste Wereldoorlog hadden soldaten hier verschillende technieken voor. Soms werden zelfs kunstenaars ingezet om het leger te helpen.

1. Nephoofd

In de loopgraven werden nephoofden gebruikt, gemaakt van papier-maché (je weet wel: met papier en lijm). De hoofden leken levensecht en werden vastgemaakt op een stok. Wanneer ze boven de rand van de loopgraaf uitkwamen, schoot de tegenstander op de hoofden. Door de richting van het schot te bepalen konden de soldaten zien waar de scherpschutter van de tegenstander zich verstopte!

1. Camouflagebomen

In het niemandsland lag veel modder en alle bomen die er ooit hadden gestaan waren kapotgeschoten. Dat bracht het Britse leger op een idee. Ze maakten een nepboom, die precies leek op een echte boom. Diep in de nacht werd de nepboom in het niemandsland geplaatst en werd de echte boom weggehaald. Zo had de tegenstander niet door dat er iets veranderd was! In de boom zat een Britse soldaat met een verrekijker. Hij hield de Duitsers goed in de gaten in de loopgraven, dat heet observeren. Op deze manier konden de soldaten veel dichter bij de loopgraven van de tegenstander komen en belangrijke informatie doorgeven.

1. Neppaarden

Na de nephoofden en nepbomen voel je het misschien al aankomen: er werden ook neppaarden gemaakt. Paarden werden veel ingezet tijdens de Eerste Wereldoorlog, niet zonder gevaar. Veel paarden stierven, en de dode dieren bleven achter in het niemandsland. Deze paardenlijven werden nagemaakt, maar ze leken net echt! In het neppaard zat een soldaat de vijand te observeren.

Uit: Toen het oorlog was 1914-1918  Annemiek de Groot, Juul Lelieveld, Liesbeth Rosendaal, Marrit Boogaars, Roos Jans & Irene Goede (ill.). Leeftijd: vanaf 10 jaar.

Vanaf 17 november verkrijgbaar in de boekhandel,  ISBN 97890265775094, met veel historisch fotomateriaal, € 25,99