Recensie: ADHD in de klas - praktische gids voor leraren

Titel: ADHD in de klas, praktische gids voor leraren
Schrijver: Anton Horeweg
Uitgeverij: Lannoo Campus
Bladzijdes: 192                 
Thema: gedrag

Dit superhandige naslagwerk bestaat uit twee delen. In het eerste deel wordt behandeld wat ADHD is: achtergronden, uitingen en kenmerken. In het tweede gedeelte wordt ingegaan op de omgang met ADHD. Want dat iedere leerkracht hier in zijn loopbaan mee te maken krijgt, is een feit. Naast de twee delen is het boek verdeeld in hoofstukken met aan het eind van ieder hoofdstuk een samenvatting. Deze samenvatting is een lijstje van de belangrijkste weetjes, onder de noemer ‘Aandacht’. Door het hele boek heen, worden voorbeelden geschetst om het onderwerp te verduidelijken. Deze voorbeelden zijn blauw gedrukt.

In deel I Wat is ADHD? worden vier hoofdonderwerpen behandeld:

1. Achtergronden van ADHD: De drie verschillende gedragsbeelden van ADHD worden geschetst aan de hand van voorbeelden. Naar voren komt, dat kinderen met ADHD zich vaak jonger gedragen dan hun kalenderleeftijd. Ook wordt verteld dat meisjes met ADHD vaak niet ‘ontdekt’ worden;
2. Het brein van kinderen met ADHD: Elf clusters van executieve functies nader bekeken. Deze sturen je gedrag en je leren aan. Er kunnen grote verschillen in die functies zitten binnen het individu. Structuur helpt enorm. Werk met stappenplannen, timer, stoplicht en spreek je verwachtingen duidelijk uit;
3. ADD: Dit wordt ook wel een internaliserende stoornis genoemd, omdat het voor de buitenwereld in eerste instantie onzichtbaar is. Een onrustig hoofd en moeite met de aandacht erbij te houden zijn kenmerken. Het organiseren van schoolwerk is moeilijk. Je vindt in dit hoofdstuk een handig schema met de kenmerken van ADHD en ADD.
4. ADHD en bijkomende problemen: ADHD komt zelden alleen voor; het gaat vaak samen met een andere stoornis. Gedragsproblemen ontstaan pas als de omgeving niet goed reageert. Kinderen met ADHD dreigen een negatief zelfbeeld te ontwikkelen. Daarnaast werken medicijnen niet bij alle kinderen.
5. Als AD(H)D samengaat met andere stoornissen: ADHD komt in slechts een derde van de gevallen voor zonder andere stoornis. Het kan samengaan met dyslexie, ODD, OCS, angststoornissen, hoogbegaafdheid, en andere stoornissen. Belangrijk is en blijft de samenwerking tussen school en ouders.

Deel II Hoe ga je om met ADHD?

1. Wat zie je in de klas?: Het gedrag kan storend zijn in de klas, maar wat kun je als leerkracht doen om ervoor te zorgen dat deze leerling tot leren komt? Bekijk ook het gedrag van jou als leerkracht en de andere leerlingen. Verder in dit hoofdstuk tips welke observatielijsten te gebruiken.
2. Wat kun je doen in de klas?: Positief blijven en een band opbouwen is extra belangrijk. Breng structuur in de dag en denk vooruit. Geef korte en duidelijke instructie in gedrag, regels en werk. Maak deze instructies zo veel mogelijk visueel en spreek je verwachtingen uit.
3. Overleg met ouders, kind en behandelaars: Een goede samenwerking tussen deze partijen zorgt voor ondersteuning van de leerling. Ouders hebben formeel instemmingsrecht op het handelingsdeel van het OPP. Belangrijk is dat de leerkracht blijft observeren.
4. ADHD en schoolvakken: Begeleiding bij zelfstandig werken is bij deze leerlingen lang nodig. In een minder gestructureerde omgeving, zoals gym en de pauze, gaan deze leerlingen eerder de fout in. Spreek opnieuw je verwachtingen uit. Regel de overgang naar een nieuwe groep of school zorgvuldig. En als laatste: kijk achter het gedrag!

Tot slot nog een lijstje met handige websites, de criteria volgens de DSM-5 en een register. Kortom een boek wat in geen enkele mediatheek mag ontbreken. Dit boek vertelt op een duidelijke en korte manier de achtergronden en handelingsadviezen, die je als leerkracht morgen al kunt toepassen in jouw situatie.

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Natasja de Vrind is al ruim 23 jaar werkzaam in het basisonderwijs in Delft en Den Haag. Naast het lesgeven aan de bovenbouw, houdt zij van reizen en theater. Naast haar baan heeft zij ook artikelen over onderwijs geschreven voor een online dagblad. Sinds een aantal jaar is zij steeds actiever op het gebied van lezen en schrijven. Voor PrimaOnderwijs kan zij deze twee passies dan ook goed combineren in het schrijven van recensies.