Op reportage bij de Brainport-school

Amsterdam heeft de Airport, Rotterdam de Seaport maar Eindhoven heeft de Brainport! Scholen in de regio Eindhoven werken hierbij intensief samen met bedrijven om ook in de toekomst de trotse techniekhoofdstad van Nederland te zijn.

Op een Brainport-school staat de ontwikkeling van ‘21st century skills’ en de verbinding met de omgeving centraal. Hans Vasse is docent ‘Design en Technology’ op het Jan van Brabant College in Helmond en nauw betrokken bij de coördinatie van de school als Brainport-school. ‘We hebben van oudsher een lokale hightech maakindustrie. Die groeit alleen maar. Wist je dat meer dan een kwart van de omzet in deze regio wordt gedraaid met innovatieve industrie?’ Aan de top komen is lastig maar daar blijven is een nog moeilijker. ‘De bedrijven willen een derde van hun personeelsbestand uit de regio. Dat lukt nog niet, sterker nog: veel werknemers komen uit het buitenland omdat er in Nederland een tekort is aan goed opgeleide mensen’, vervolgt Vasse. Nadat gemeenten, bedrijven en kennisinstellingen al in de jaren negentig de handen ineen sloegen om het gebied rond de Lichtstad innovatief en concurrerend te maken, werden recent elf Brainport-scholen in het leven geroepen. Leerlingen kunnen zich met een kijkje in de keuken oriënteren op werk en (technische) opleiding en bedrijven profiteren van de band die van jongs af aan wordt opgebouwd.

De hele school
‘Het mooie van de Brainport-scholen is dat de hele school meedoet’, zegt Vasse enthousiast. ‘Het gaat niet alleen om de pientere jongens en meisjes van de plusklas.’ De leerlingen gaan op bezoek bij de innovatiebedrijven uit de regio en de industrie komt ook de school binnen. Die sector beslaat overigens meer dan alleen techniek, zo staat op de site van Brainport te lezen. Het draait ook om design, duurzaamheid en sociale innovatie, om het bedenken van oplossingen op het gebied van gezondheid, mobiliteit, energie, voedsel en veiligheid. Profielwerkstukken zijn op de school van Vasse standaard in opdracht van bedrijven uit de regio, leerlingen proberen opdrachten voor ze binnen te halen en werknemers van Philips - en talloze andere technische ondernemingen - bezoeken de school voor een lezing of een praktijkles. Zo haalde Stan uit de tweede klas van de tweetalige havo samen met ASML een telefoon uit elkaar, en gingen scholieren naar een fertiliteitskliniek in het kader van een geneticales. ‘Dat spreekt toch veel meer aan dan droog uit een boek leren, we lopen daarin echt voorop’, concludeert Vasse.

Micro:bit-muur
Met het Brainport-concept kiest de regio Eindhoven voor kruisbestuiving in een netwerk van maakplaatsen en ondernemers in technische bedrijvigheid. Formele en informele bijeenkomsten en evenementen horen daar ook bij. Denk aan het bekroonde lichtkunstfestival GLOW en de Dutch Technology Week. Tijdens de laatstgenoemde week verrijst er een muur van 1000 micro:bit kastjes gemaakt door leerlingen van 24 scholen, waaronder Brainport-scholen. Leerlingen kunnen de micro:bit-computers programmeren in verschillende (zowel eenvoudige als complexe) talen en beschikken over vele sensoren waarmee ze een eigen invulling kunnen geven aan hun project. De kistjes van de scholieren staan in de muur met elkaar in verbinding maar verschillen allemaal van elkaar, zodat er een bont geheel van bewegende motortjes en licht ontstaat. Zonder creativiteit en eigen inbreng kan de slimme regio immers niet bloeien. Okke zit in 2 havo van de school in Helmond en vertelt over zijn bijdrage aan de muur van techniek: ‘Ik heb een stappenteller en een kompas aan de doos toegevoegd. Dat ik echt zelf kon bepalen wat ik wilde maken, maakte het veel interessanter dan andere projecten.’ Lex van Gijsel is met de stichting DevLab Academy nauw betrokken bij het micro:bit-onderwijsproject en geeft aan dat de kleine microcomputertjes al geschikt zijn voor kinderen vanaf tien jaar. ‘Het is ook toegankelijk voor leraren, dat moet wel, want zij durven er nu ook mee aan de slag te gaan.’

Internationaal
ASML en Philips maar ook kleinere spelers hebben hun wortels in de Brabantse klei en opereren tegelijkertijd internationaal. In die geglobaliseerde context van de 21ste eeuw gaat het om meer dan enen en nullen. Zonder een onderzoekende houding, creativiteit en samenwerking red je het daarin niet. Oriëntatie ver buiten de eigen regio en landsgrenzen krijgen daarom ook samen met versterkt talenonderwijs ruim de aandacht. Stan is al aardig thuis in de techniek, getuige ook zijn bewering dat micro:bit makkelijker is dan Arduino. ‘Er zit al van alles in. Aan twee poorten heb je eigenlijk al genoeg.’ Hij ‘bouwde’ zelfs een paar extra kistjes voor de computermuur. Hij ging met zijn klas ook een week naar het buitenland. Misschien is Stan met die basis over tien jaar wel een internationale ondernemer in Helmond en komen de leerlingen van het Jan van Brabant College bij hem op bezoek.

Tekst Erik Ouwerkerk 
Foto’s Lumens Tech Playgrounds Eindhoven, Basisschool Op Dreef uit Veldhoven, De Oostpoort Delft