Bezig met laden...
‘Sinds wij deze weg zijn ingeslagen, loop ik elke dag blij de school in’
Het curriculum kan anders. Dat weten ze zeker op basisschool De Meerkoet in Dirkshorn. Over hoe dat vormgegeven moet worden, praat de school graag mee. Als ontwikkelschool van Curriculum.nu kúnnen ze dat ook. Met een team gedreven leraren brengen ze nieuwe leerdoelen in de praktijk. ‘Verleg je grenzen’ is ons schoolmotto en dat is precies wat we nu doen’, zegt Wilma Duijf, directrice van de school.
Basisschool De Meerkoet houdt zich als één van de 84 geselecteerde ontwikkelscholen bezig met het leergebied Mens & Natuur, maar probeert zoveel mogelijk vaardigheden te integreren in de lessen voor groep 1 tot en met 8. ‘In alle projecten staan mens en natuur centraal’, legt Wilma uit, ‘maar verwerken we ook taal- en rekendoelen, en de bekende 21ste eeuwse vaardigheden zoals samenwerken, communiceren, problemen oplossen, mediawijsheid, kritisch en creatief denken.’
Bouwstenen voor nieuwe kerndoelen
Meerdere keren per jaar komen de verschillende ontwikkelscholen per leergebied met het ontwikkelteam - dat eveneens bestaat uit leraren en schoolleiders - bij elkaar voor feedbackrondes. ‘We worden altijd met open armen ontvangen’, zegt Wilma. ‘We zijn een vooruitstrevende school en staan open voor verandering. Tijdens bijeenkomsten delen we onze ervaringen en krijgen we veel inspiratie van de andere ontwikkelscholen. Straks heeft het ontwikkelteam de bouwstenen klaar waar het ministerie nieuwe kerndoelen van maakt. We hopen dat onze ideeën daarin worden meegenomen.’ Het invoeren van een nieuw curriculum is volgens De Meerkoet niet alleen noodzakelijk, maar past ook perfect bij hun onderwijsvisie. Wilma: ‘De tijd verandert, maar het curriculum stond stil. Wij denken dat onze manier van lesgeven beter aansluit bij de leerlingen en hun toekomst. De leerlingen denken hier ook zelf over mee. We hebben als ontwikkelschool de ruimte in de formatie gekregen. We hebben een subsidie ingezet voor vervanging. Hierdoor kunnen we het steviger aanpakken.’
Projectonderwijs
Hierbij krijgt Wilma de onvoorwaardelijke steun van groep 8-leerkracht Karen Beers. ‘Wij verwerken al jaren de (kern)doelen van de zaakvakken en de creatieve vakken in projecten. Door ons projectonderwijs kunnen de leerlingen werken op hun eigen niveau en samenwerken en -leren met leerlingen uit andere groepen. Leerlingen kunnen zich aan elkaar optrekken en met gelijken van gedachten wisselen. Projectonderwijs is zeker niet nieuw, maar deze manier van lesgeven krijgt door het nieuwe curriculum wel meer handen en voeten. We willen dat leerlingen leren door te ervaren.’ Daar betrekt de school regelmatig de eigen omgeving bij. Karen: ‘Niet lang geleden lag ons dorp op de schop. Elke dag wisten de leerlingen niet hoe ze naar school moesten komen, want er was weer een andere straat opengebroken. Zowel door ouders als leerlingen werd hier veel over geklaagd. Ze vroegen zich af of er wel werd gecommuniceerd tussen de verschillende partijen die het dorp aan het renoveren waren. De leerlingen van de groepen 5 tot en met 8 kregen vervolgens de opdracht gezamenlijk een fictief dorp te bouwen. Dit dorp bestond uit vijf wijken. Elk team kreeg een wijk onder haar hoede. Op welke schaal gaat het dorp gebouwd worden? In welke wijk komt de school? Hoe breed is een weg? Welke nutsvoorzieningen liggen er onder de grond en hoe diep moeten deze wettelijk liggen? De leerlingen hebben onderzoek gedaan in de het dorp, ze hebben gekeken hoe de diverse nutsvoorzieningen werden aangelegd en gesproken met de werkmannen en de opzichter. Dat was een indrukwekkend project. De leerlingen begrijpen nu wel hoe complex het vernieuwen van de infrastructuur is!’
Goed leren samenwerken
Karen is binnen de school samen met Wilma en collega Marjo kartrekker van het nieuwe curriculum: ‘Het mooie daarvan is dat je mogelijkheden kunt onderzoeken en de verantwoordelijkheid hebt voor invoering van vernieuwingen. We zien hierbij een hele positieve verandering. De afgelopen jaren zagen we bijvoorbeeld vaak bij projecten dat het samenwerken, een belangrijk leerdoel in het nieuwe curriculum, tussen leerlingen niet goed verliep. Daardoor kwamen ze niet toe aan de werkelijke verdieping. We hebben een doelenwand in de hal gemaakt. Die doelen komen allemaal uit de leerlijn van SLO voor samenwerken. We zagen uiteindelijk groep 8-leerlingen samenwerken met leerlingen van groep 3, 4 of 5. ‘Oké, ik hoor dat je dit zegt, maar wat is nu jouw idee? Ik vat het even samen.’ Ik sloeg achterover toen ik dat voor het eerst zag gebeuren! Ze wisten nu zelf wat er moest veranderen om goed te kunnen samenwerken. We merkten dat de leerlingen hierna ook tot een hoger leerniveau kwamen.’
Als team werkt De Meerkoet nauw samen. Karen: ‘We kunnen elkaar gericht feedback geven. We sparren met elkaar in plaats van kritiek te leveren. We weten dat er hindernissen zijn, maar we zien geen beren op de weg.’
'Ze leren hun grenzen verleggen en krijgen zelfvertrouwen'
De leraren op De Meerkoet krijgen de ruimte om hun eigen projecten te bedenken, samen te werken én talenten te ontwikkelen. Wilma: ‘De leraren, onderwijsassistent en congiërge verzorgen ateliers op school. Hier zetten ze hun eigen talent in voor de ontwikkeling van de talenten van de leerlingen. We hebben ateliers waar leerlingen zich op inschrijven. Dat kan toneel zijn of kunst, bouwen, muziek, sport... Leerlingen moeten in een gesprek goed onderbouwen waarom ze zich voor een bepaald atelier inschrijven. Dat is onderdeel van hun ontwikkeling. Het eerste atelier dat we organiseerden was onder leiding van de conciërge. Leerlingen hebben samen met hem een buitenhuisje op het schoolplein hebben gebouwd. Dat was zo’n succes! We zagen meer mogelijkheden en zijn andere ateliers gaan ontwerpen.’ Karen verzorgt het muziekatelier. Karen: ‘Ook daarbij staat een bredere ontwikkeling van de leerling centraal. Leerlingen leren meer dan alleen een instrument te bespelen. Al vond ik het te gek toen een moeder na een spontaan optreden tijdens de Koningsspelen zei dat ze niet eens wist dat haar kind een gitaar kon vasthouden, laat staan erop spelen. Ze leren improviseren en zich te presenteren. Ze leren hun grenzen verleggen en krijgen zelfvertrouwen.’
Zelfverzekerde leerlingen
En met die zelfverzekerde houding hopen de leraren en de directrice van De Meerkoet dat leerlingen de school verlaten. Karen: ‘We hopen dat ze zelfstandige leerlingen zijn, die hun eigen sterke en zwakke punten kennen. Die weten hoe ze zich met de hulp van anderen kunnen ontwikkelen. Leerlingen die openstaan voor feedback en feedback kunnen geven. Die in staat zijn om te communiceren met klasgenoten en met volwassenen. In een gesprek, maar ook op papier of via een e-mail. We hopen dat leerlingen weten waar ze informatie vandaan kunnen halen en die informatie ook goed kunnen beoordelen. Je kan veel vinden op het internet, maar je moet ook begrijpen wat er staat.’
'Met stiften hebben we geschreven waar we goed in zijn. Kijk daar staat het!'
Dat beaamt ook groep 8-leerling Rianne. ‘Eén bron is geen bron, twee bronnen is een halve bron. Je moet dus drie bronnen hebben.’ Rianne vindt naar school gaan leuk. ‘Het afgelopen jaar waren we veel buiten. We leren op heel verschillende manieren. Ik denk dat ik het daardoor ook beter snap. Het gaat beter in je hersenen zitten. En de sfeer op school is leuk.’ Ze laat de ramen van haar klaslokaal zien. ‘Met stiften hebben we geschreven waar we goed in zijn. Kijk daar staat het: ‘We hebben een goede sfeer’. Maar ook ‘We geven elkaar complimenten’. ‘We luisteren naar elkaar’. ‘We helpen elkaar’. Die staat er inderdaad drie keer op. Maar dat mag ook wel, want we helpen ook de jongere groepen. Bijvoorbeeld met duolezen. Dan lezen we een boek met iemand uit een lagere groep. Heel leuk, maar nu wil ik weer even in mijn eigen boek verder, Harry Potter.’
Ook leerlingen Iris en Stella komen naar me toe. Zij zijn bezig met een project over de provincies van Nederland en willen dit graag op hun laptop laten zien. ‘Als opdracht hebben we de provincie Groningen gekozen om toeristen naar toe te trekken, in het Engels. We hebben een lijst gekregen met doelen die verwerkt moeten worden, zoals taal en rekenen. We hebben een tabel gemaakt over toeristenbelasting, we hebben de gemeente gebeld en de VVV van Groningen. En nu moeten we alles presenteren!’
Trots op school
‘Wij zijn een school waar kinderen een belangrijke inbreng hebben’, zegt Wilma trots. ‘Ze hebben iets te vertellen. In de klas, ook over het curriculum, want het is hun toekomst! Sinds wij deze weg zijn ingeslagen, loop ik elke dag blij de school in. Ik ben acht jaar geleden begonnen als directeur en ben enorm trots op wat we als team bereikt hebben en op de stappen die we nu durven te zetten.’
(stemmen is anoniem)
Wil jij (alsnog) feedback geven op het nieuwe curriculum?
Leraren en schoolleiders hebben zich met hulp van onder andere scholen, vakverenigingen en curriculumexperts het afgelopen jaar gebogen over de vraag wat leerlingen in het primair en voortgezet onderwijs moeten kennen en kunnen. Met de opbrengst van dit ontwikkelproces zullen kerndoelen en eindtermen worden geactualiseerd. Wil je meepraten of feedback geven op de voorstellen? Kijk dan op curriculum.nu en reageer.
Door Vanessa Pelle
