Erik Dijkstra en Karel juk (Lauwers College)

Een collega ik gaven ergens in Friesland een presentatie over ons programma De Complete Les. Het was laat op de middag en vlak voor de voorjaarsvakantie. De deelnemers waren positief betrokken en enthousiast. Toen we op de terugweg waren zei mijn collega: “3KB heeft vandaag veel energie uit mij getrokken, deze presentatie heeft mij veel energie opgeleverd”. Een combinatie van lesgeven en ontwikkelen van onderwijsideeën, een mooie combi voor docenten?

Mijn collega en ik, werkzaam op het Lauwers College te Grijpskerk, namen deel aan het project School aan Zet. We zeggen zelden nee en gingen dan ook enthousiast naar Amersfoort. We werden door School aan Zet uitgedaagd om een interventie te plegen op de eigen school. We stelden ons de vraag: Wat is goed voor onze leerlingen en collega’s? Wat zou goed zijn voor onze school? Meer structuur, meer werken volgens de 5 rollen van de leraar, meer variatie in de lessen d.m.v. activerende werkvormen en een hogere motivatie van de leerlingen. Een kwaliteitsimpuls voor onze school!

We ontwikkelden een PowerPoint met een gebruiksvriendelijke lesformat. Tijdens de eerste presentatie merkte een coach van School aan Zet op dat we ons programma wel konden “vermarkten”. Volgens hem was er een grote behoefte aan structuur binnen scholen en bij docenten. Docenten en commercieel werken, dat is geen voor de hand liggende combinatie. In onze overgebleven vrije tijd werkten we enthousiast door aan ons programma. We hadden maar 2 afspraken. Het mocht niet ten koste gaan van de kwaliteit van onze lessen en het functioneren op school. Tevens mochten onze stabiele relaties er niet onder lijden. Leerlingen en collega’s reageerden positief en we merkten zelfs dat De Complete Les werkdruk verlagend was en veel ondersteuning bood bij het lesgeven. Leerlingen gaven aanvullingen of verbeteringen op ons programma.

We wonnen met ons idee een innovatieprijs. Met deze prijs lieten we van de PowerPoint een professionele app maken. We merkten dat de urenvergoeding van een ICT-er en docent ver uit elkaar liggen. We leerden van de ICT-er nieuwe woorden zoals bugjes en editor. Hij leerde van ons iets over de 5 rollen en evalueren op proces. Het bleek dat de Kamer van Koophandel je echt kan helpen bij het opzetten van een bedrijfje.

Spanning hadden we over de gedachte dat de internetverbinding zou weigeren als collega’s met de app werkten. Klagende collega’s zijn er voldoende, je wil liever niet dat ze klagen over jouw programma in de docentenkamer.

Mijn collega bleek ineens in staat te zijn om een eigen website te bouwen over De Complete Les en een eigen YouTubekanaal met instructiefilmpjes te ontwikkelen. Hij bleek iets te doen waar zijn 4 kinderen veel respect voor hadden. Vader had een eigen YouTube kanaal. Nieuwe ervaringen opdoen met een boekhoudprogramma, Btw-afdracht regelen, kwartaalcijfers maken. Het bleek allemaal veel leuker en eenvoudiger dan we vooraf dachten.

Waarom vraagt het lesgeven zoveel energie? Waarom horen we vaak in de docentenkamer: het is bij 2TB trekken aan een dood paard. Waarom hebben we soms irritaties omdat 50% van de klas het huiswerk weer niet heeft gemaakt? Waarom weten we in februari al dat een deel van de leerlingen het diploma niet haalt.

Lesgeven is een intensieve bezigheid, vele interventies per lesuur, vele positief bedoelde aansporingen, en je weet dat je altijd eindigt bij de BEL. Misschien dat bij onderwijzen de kans op sleur, beroepsdeformatie en werken op de automatische piloot groter is dan bij andere beroepen. De docent dient uitgedaagd te worden. Hiervoor wil hij graag ontwikkeltijd om, eventueel met collega’s, mooie lessen te ontwikkelen. De docent wil graag gedifferentieerde opdrachten maken, om verdieping aan brengen in de lesstof voor de snellere leerlingen. Helaas ontbreekt hiervoor de tijd en bewegen we ons van les tot les, van bel naar bel. Tijdens de volgende les kijken 64 ogen je weer aan…..

Ondernemen is een avontuur waarbij je niet weet waar je uitkomt, het is spannend en leerzaam. Wij zijn blij dat we naast het lesgeven andere vaardigheden ontwikkelen. Dit dankzij School aan Zet en de inspirerende sessies die we daar hadden. We genoten van de opbouwende feedback op ons programma De Complete Les.

Iets doen naast het geven van lessen kan dus zeer inspirerend en leerzaam zijn. Het zou niet alleen wenselijk maar ook bepalend kunnen zijn voor de toekomst van ons onderwijs. De uitstroomcijfers van nieuwe docenten zijn treurig, zeker in vergelijking met andere beroepsgroepen. Weinig variatie, weinig carrièremogelijkheden. Vele jonge collega’s willen geen volledige baan, het lesgeven kost te veel energie. En dan maar op de vrije dag de correctie en voorbereiding doen. Dit kan leiden tot grote irritaties binnen onze beroepsgroep. Tevens zijn de vele verplichtingen die het management docenten oplegt niet stimulerend. Waar ik ook geen inspiratie van krijg is het lerarenregister. We worden verplicht om ons te ontwikkelen, massaal naar een congres in Utrecht om punten te scoren. Straks mag ik gaan invallen voor collega’s die nog op puntenjacht moeten.

Collega’s, kom op voor jezelf, denk goed om jezelf, want we kunnen niet meer met 62 met pensioen. Oppositie voeren wordt niet altijd gewaardeerd op school, maar is wel noodzakelijk. We zien het bij het PO, te lang zag men collega’s afhaken of opstappen. Geen invaller meer te krijgen en de werkdruk maar toenemen. Toen gebeurde er iets unieks in het onderwijswereldje, de collega’s gingen massaal staken.

Kijk op je salarisstrook en bereken hoeveel uren je aanstelling is. Maak deze uren met plezier en stop dan! Het onderwijs is geen vrijwilligerswerk. Doe er iets leuks naast, bij voorbeeld een klein bedrijfje beginnen om geïnspireerd te blijven of ga lekker wandelen of vissen.

Goed onderwijs is leuk, maar niet vanzelfsprekend.

Erik Dijkstra en Karel juk (Lauwers College)