Bezig met laden...
Hoogbegaafde leerlingen bouwen, vreemd genoeg, juist vaak hiaten op in de basisstof. Een leerling met een hoog IQ dat de tafels niet beheerst of basale spelfouten maakt, ik zie het elke dag. Het komt gek over; want hij of zij is toch zo slim, maar het kan zijn dat jouw leerling wegdroomt tijdens de uitleg omdat het te langzaam gaat en omdat hij of zij het toch nog “goed genoeg” doet vergeleken bij de andere leerlingen wordt er verder niet meer op gelet.
Of jouw leerling rekent zó snel acht plus acht plus acht uit dat het zelfs bij de tafeltoets niet opvalt dat ze 3x8 = 24 niet geautomatiseerd heeft. Ik had een keer een leerling die een gek foutje maakte bij cijferend duizendtallen onder elkaar uitrekenen. Toen ik hem bij me riep viel me pas op dat hij geen kleine cijfertjes bovenaan had gezet. Het bleek dat hij helemaal niet wist hoe je onder elkaar moest rekenen, hij rekende gewoon alles uit zijn hoofd uit. Ook bij het overslaan van een klas moet de “overgeslagen stof” zorgvuldig bekeken worden om te controleren of de leerling alle stof beheerst.
Toch komen veel HB-leerlingen ook mét hiaten meestal de basisschool nog wel door, maar op een gegeven moment lopen ze vast. Niet alleen op het feit dat ze kennis missen maar ook op de vaardigheden die ze niet geoefend hebben. Als ze bijvoorbeeld nooit hebben leren automatiseren wordt dat lastig bij een vreemde taal, zoals Frans, Duits of Latijn. Daar zou je echt je werkgeheugen voor moeten aanspreken. Maar ook de basale rekenvaardigheden moeten op orde zijn voor de middelbare school. Het moment dat de leerling écht aan de slag moet met het werkgeheugen wil je dus zo vroeg mogelijk creëren zodat hij of zij zónder hiaten verder kan. Maar hoe doe je dat?
De truc is om de hiaten boven water te halen en vervolgens hoge eisen te gaan stellen verpakt in een persoonlijk doel.
Het handigste is om vanuit de doelen te werken in plaats van vanuit de methode. In de methode zit immers veel herhaling en de instructie gaat vaak te langzaam voor deze doelgroep. Je kan bijvoorbeeld de toets van het blok dat komt van tevoren al afnemen, en alleen de leerling mee laten doen met de onderdelen die hij of zij niet beheerst, of, nog beter, één op één “top down” uitleg geven. Het is wel belangrijk dat er dan nog genoeg te doen is nádat de leerling klaar is, en, het allerbelangrijkste, dat daar instructie voor is. Helaas zien we vaak dat slimme leerlingen zelfstandig moeten werken aan bv. de Rekentijgers. Wat er dan gebeurt is dat ze alles maken wat ze beheersen, en alles overslaan wat ze niet begrijpen, precies wat ze altijd al hebben gedaan..
Als je de hiaten helder hebt, moet je ze doelgericht gaan wegwerken. We hebben bij Explora een kennismakingsperiode ingericht waarin we alle basisstof “afvinken” om te kijken waar we nog aan moeten werken. Al gauw bleek bijvoorbeeld dat acht van de twaalf leerlingen de tafels niet beheersen en dat het vervoegen van werkwoorden of basiskennis over tijd nog aardig lastig bleek. Elk kind krijgt nu gerichte instructie op zijn of haar eigen leerdoel, en als ze dat gehaald hebben kunnen ze meteen door. Om het voor de leerkracht overzichtelijk te houden proberen we de leerlingen per doel te clusteren. Dus; drie leerlingen zitten bij elkaar als we schaal gaan uitleggen, daarna vier kinderen voor de digitale klok etc.. Dit is in een gewone klas lastiger omdat je waarschijnlijk met de grote groep de methode volgt, maar misschien kun je peers in een parallelgroep vinden of ze in een hogere groep mee laten doen.
Je zult merken dat als leerlingen succes halen met deze aanpak ze gemotiveerder raken om te leren en vervolgens vlot door de stof heen gaan - zonder hiaten. Ga dan zo snel mogelijk door met nieuwe stof, maar let op de valkuil dat het niet méér van hetzelfde is, maar écht moeilijker. Starten met een vreemde taal is bijvoorbeeld een goed idee als je het werkgeheugen wilt trainen. Succes!
----
De auteur van deze blog, Sofie van de Waart, heeft acht jaar voor de klas gestaan en is nu onderwijsadviseur met HB-specialisatie en mede-auteur, samen met Tineke Ingwersen, van de Basisschoolbundel (Uitgeverij Pica). Afgelopen maanden is zij druk geweest met de opzet van Explora, een parttime hoogbegaafdenschool in Raamsdonksveer. In deze blog deelt zij, afgewisseld met haar Explora collega, tevens ECHA specialist Marleen Kil, om de week tips uit de praktijk.
Reacties