Groepsvorming na de kerstvakantie tijdens de coronacrisis

Het is niemand ontgaan dat dit schooljaar anders verloopt dan normaal. Weken van fysieke lessen wisselen zich af met weken van afstandsonderwijs. Het groepsvormende proces dat vóór de coronacrisis is opgestart, kan tijdens en na deze periode niet zomaar hervat worden. Normaliter zouden de Zilveren Weken nu in gang zijn, dit is de periode na de kerstvakantie. Hoe kun je tijdens de coronacrisis toch de groep bijeenhouden?

Kenmerken van een groep

Een groep kent drie kenmerken: relaties, rollen en groepsnormen. Deze kenmerken worden op een andere manier ingevuld als de klas niet fysiek bij elkaar is. De groep komt tijdens de coronacrisis bijvoorbeeld minder bij elkaar en als ze elkaar zien tijdens het afstandsonderwijs dan is dat alleen via de videochat. Dit kan de hiërarchie van de groep doen veranderen. Het is belangrijk om te werken aan een goede groepsdynamiek. Dit draagt namelijk bij aan effectief onderwijs.

De fasen van groepsvorming

De groep begint zich aan het begin van het schooljaar tot en met de kerstvakantie, tijdens de Gouden Weken, te vormen. De fasen die zij daarbij doorloopt zijn: forming, storming, norming en performing. Na de kerstvakantie beginnen normaal gesproken de Zilveren Weken. In de vakantieperiode hebben de leerlingen elkaar nauwelijks tot niet gezien en kunnen er zowel positieve als negatieve zaken ontwikkeld zijn. Dit brengt veel onrust met zich mee op de eerste schooldag na de vakantie. Om die reden kun je het groepsvormingsproces niet hervatten vanaf de performing fase. Vaak ga je terug naar de storming fase, waarin opnieuw gekeken wordt naar de hiërarchie van de groep. Ook worden nieuwe groepjes gevormd en leiders opnieuw gekozen.

Een positieve groep creëren na de lockdown

Na de lockdown hoeft het groepsvormingsproces niet helemaal terug naar de forming fase. De klas kent elkaar namelijk al, het zal alleen weer wennen zijn om met elkaar op school te zitten. Het is wel verstandig om te beginnen met de norming fase. Als je start met de norming fase dan stel je samen met de klas nieuwe regels en normen op. Dit draagt bij aan het groepsgevoel. Probeer hierbij de nadruk te leggen op overeenkomsten tussen leerlingen en zorg dat iedereen respectvol met elkaar omgaat. Door met deze fase te beginnen, zorg je ervoor dat de storming fase ook rustiger verloopt.

Tips voor positieve groepsvorming tijdens afstandsonderwijs

Als de regering besluit de lockdown te verlengen en het afstandsonderwijs dus voort te zetten, zijn er andere manieren om te werken aan de groepsvorming:Als de regering besluit de lockdown te verlengen en het afstandsonderwijs dus voort te zetten, zijn er andere manieren om te werken aan de groepsvorming:

1. Wees op de hoogte van ieders thuissituatie: iedereen gaat anders om met thuisonderwijs. Bij sommigen kunnen ouders bijspringen, terwijl anderen het alleen moeten doen. Ga in gesprek met elke leerling en achterhaal hoe de thuissituatie bij hem/haar eruit ziet. Welke impact heeft de coronacrisis bijvoorbeeld op de leerlingen?
2. Deel complimenten uit: zowel voor leraren als leerlingen vraagt de coronacrisis veel. Benoem daarom zoveel mogelijk de positieve punten van leerlingen, het liefste klassikaal. Hierdoor bevorder je de eenheid binnen de klas. 
3. Kies voor samenwerkende groepsvormen: het afstandsonderwijs zorgt ervoor dat leerlingen elkaar ook minder zien en spreken. Om toch het groepsgevoel erin te houden, kun je voor digitale werkvormen kiezen waarbij ze juist moeten samenwerken. Denk bijvoorbeeld aan duo presentaties, het maken van een gezamenlijk werkstuk of laat een groepje leerlingen een digitale quiz ontwerpen.