Een uitdagende leerhoek met hulp van de KLUSBUS

Bianca Donkers is expert in het verrijken van de speel- en leeromgeving. Met de KLUSBUS rijdt zij naar scholen in het hele land. Daar gaat zij aan de slag om een rijke bouwhoek of taalatelier te creëren, leerhoeken die kinderen inspireren, prikkelen en stimuleren. De KLUSBUS ligt vol met dit soort materialen.

Bijna twintig jaar werkte Bianca Donkers in het onderwijs, waar ze zich altijd al interesseerde voor het inrichten en verrijken van de ruimtes op school. Nu werkt zij als procesbegeleider bij Tweemonds, een centrum dat procesbegeleiding verzorgt in onderwijs en kinderopvang. Bianca: ‘Wij begeleiden op diverse manieren, waarbij we inzicht en verdieping geven over procesgericht werken met kinderen en jongeren, van kinderopvang tot het voortgezet onderwijs.’ Als procesbegeleider gaat Bianca aan de slag met scholen, kinderopvangcentra en peuterspeelzalen om rijke speel- en leerhoeken te creëren. Met de KLUSBUS toert zij door heel Nederland. Door het inzetten van de educatieve en creatieve materialen uit de KLUSBUS helpt zij scholen om hier een concrete invulling aan te geven.

Onderzoeken en experimenteren

Bianca: ‘De inrichting heeft als doel om kinderen een uitdagende leerhoek te bieden, waarin ze zelf op onderzoek uitgaan, zelf initiatief nemen en gaan experimenteren. Voor een bouwhoek kun je verschillende materialen gebruiken, zoals hout, metaal, spijkers, een helm of een stuur. Door ook opdrachten in de hoek op te nemen of raadsels op te hangen aan de wanden, zorg je voor een beredeneerd aanbod en maak je optimaal gebruik van de ruimte die je hebt. Je geeft het kind de ruimte om zelfstandig en op z’n eigen manier aan de slag te gaan, om zelf initiatief te nemen.’ In de reken- of taalkast kun je bijvoorbeeld diverse spellen opnemen, over taalbegrip, woordenschat of spelling. Of opdrachten op verschillende niveaus aanbieden, zodat elk kind op z’n eigen niveau kan werken. Doordat kinderen zelf keuzes kunnen maken, neemt hun betrokkenheid en motivatie toe.

Voordat Bianca met de KLUSBUS langskomt, is er een intake-gesprek met de leerkrachten om te bepalen welke hoek of ruimte ze onder handen neemt. De ontwikkelingsdomeinen zijn een inspiratiebron voor het verrijken van de ruimte. Het kan gaan om een specifieke hoek in een klas, bijvoorbeeld een taalhoek of rekenkast, maar ook een ruimte schoolbreed. Zoals een hoek in de gang of een apart lokaal dat bijvoorbeeld ingericht wordt voor creatieve opdrachten of waar leerlingen kunnen experimenteren en onderzoeken. Met behulp van de materialen uit de KLUSBUS gaat Bianca vervolgens, samen met de leerkracht, aan de slag.

Rijdende kringloopwinkel

‘De KLUSBUS is een soort rijdende kringloopwinkel’, lacht Bianca. ‘We gebruiken spullen van Marktplaats, uit de kringloop maar we kopen ook nieuw materiaal. Het aanbod is heel divers: spelletjes, haspels voor in de bouwhoek, kussens, Playmobil figuren, knutselmateriaal, bouwmateriaal, puzzels, maar ook natuurlijke materialen zoals braakballen en schedels.’ Allerlei materialen die de exploratiedrang van kinderen stimuleren.

Bij kleuters is er vaak al veel aandacht voor spelend leren en worden allerlei creatieve vormen gebruikt. ‘Je kunt de attributenkast op verschillende manieren gebruiken. Als je een helm of stuur in de huishoek gebruikt, daag je kinderen uit om een ander spel te bedenken dan als je het in de bouwhoek gebruikt’, geeft Bianca aan. Belangrijk is dat de materialen na een periode gewisseld worden. ‘Als je spullen een tijdje opbergt in de kast en het na verloop van tijd weer gebruikt, zijn kinderen weer geïnspireerd om nieuw spel te bedenken. Zo houd je het levendig voor de kinderen.’

Creatieve rekenkast

Bij de midden- en bovenbouw hebben scholen vaak meer moeite om creatieve leervormen toe te passen. ‘Ook daar is het heel goed mogelijk. In de middenbouw gaan leerlingen aan de slag met oppervlaktes berekenen. Dan kun je in de rekenkast bijvoorbeeld meetinstrumenten opnemen, zodat ze daarmee zelf aan de slag kunnen om de oppervlakte van het lokaal uit te rekenen. Ook met onze rekenspellen kun je een creatieve invulling geven aan de vier domeinen getalbegrip, meetkunde, bewerkingen en logisch redeneren’, legt Bianca uit.

Het (her)inrichten van de leerhoeken stimuleert leerlingen in het onderzoekend- en ontdekkend leren. Bianca: ‘Exploratiedrang is de motor van ontwikkeling, een intrinsieke motivatiebron. Over die bron beschikt ieder mens, die willen we koesteren.’

Meer informatie

Tweemonds, het centrum waar Bianca Donkers werkzaam is, geeft begeleiding vanuit het concept ervaringsgericht onderwijs. Binnen dat concept is betrokkenheid en welbevinden van leerlingen belangrijk. Dit wordt gestimuleerd door een goede sfeer en band met de leerkracht, leren op het juiste niveau, aansluiten bij de leefwereld van het kind, afwisselende activiteiten en ruimte voor keuzes. Drie pijlers van ervaringsgericht onderwijs zijn: het vrije initiatief van leerlingen, een rijk milieu en de ervaringsgerichte dialoog tussen leerkracht en leerling.

Tweemonds werkt nauw samen met het Centrum voor Ervaringsgericht Onderwijs in Leuven, verbonden aan de KU Leuven. Professor Ferre Laevers, de grondlegger van ervaringsgericht onderwijs, is als hoogleraar werkzaam bij de KU Leuven.

Dit artikel is verschenen in PrimaOnderwijs nr. 2 'Haal alles uit de leeromgeving'.