Bezig met laden...
De eerste weken van het schooljaar staan bekend als de Gouden Weken, een periode waarin de leraar een unieke kans heeft de toon voor het schooljaar te zetten. PrimaOnderwijs vroeg: Hoe doe jij dat?
Tekst: Erik Ouwekerk
Zelfstandige leerlingen
Anniek Verhagen werkt als docent Pedagogische Tact voor NIVOZ (Nederlands Instituut voor Onderwijs en Opvoedingszaken). Zij adviseert: ‘Kijk goed hoe de kinderen zitten. Vaak wordt er van tevoren al een plattegrond gemaakt: die-en-die kunnen niet samenwerken, dát is wel een goede combinatie enzovoorts. Maar als je nooit met elkaar samenwerkt, komt het er ook nooit van. Het gaat erom elkaar te ontmoeten en te leren kennen. Als je willekeurig groepjes samenstelt, laat je zien dat iedereen naast elkaar moet kunnen zitten en geef je de leerlingen ook de kans om dat waar te maken.’ Anniek ziet graag sociale maar ook zelfstandige leerlingen: ‘Als je vanaf het begin van het schooljaar alles aanreikt, denken leerlingen snel dat de leraar het wel regelt. Maak er een gewoonte van dat ze zelfstandig aan de slag gaan, laat weten dat ze verantwoordelijkheid mogen nemen, dat ze zélf dat boek uit de kast pakken bijvoorbeeld. Anders heb je als leraar geen tijd meer voor die mooie observatie en die opmerking die het verschil maakt voor de leerling.’
Vernieuwend onderwijs
Anton Nanninga is leraar economie op Scholengemeenschap Pantarijn in Wageningen. ‘Ik krijg de meeste energie van werken aan vernieuwend onderwijs. In de onderbouw werken we al een tijd zonder leerboeken en toetsen, en gaan uit van de intrinsieke motivatie van de leerlingen. En het werkt! As ze nu de klas binnenkomen gaat de laptop open, steken ze de koppen bij elkaar en gaan ze aan de slag met een economisch vraagstuk, of ik daar nu wel of niet bij aanwezig ben.’ Wat voor de scholieren in zijn klas geldt, gaat ook voor Anton op. Hij werkt vanuit een innerlijke drijfveer. ‘Het is natuurlijk mooi als anderen meegaan met mijn ideeën maar ik heb dat niet zelf in de hand. Werken vanuit eigen overtuiging en visie wel. Dát geeft me kracht en plezier in het werk en zo ga ik het komende schooljaar dus weer tegemoet.’
Warme overdracht
Mariët Korteweg en Mariska de Weerd werken op CBS De Wilhelminaschool in Amerongen. Mariët is schoolcoördinator en haar collega Mariska is IB-er en HB-coördinator met de plusgroep. Beiden onderstrepen het belang van een warme overdracht voor een sterke start van het schooljaar. Voor de grote vakantie hebben de leerlingen al kennis met de nieuwe leraar gemaakt in zijn of haar klaslokaal. De leerkrachten hebben nog voor de overgang onderling de sociale en cognitieve ontwikkeling van de leerling besproken. Mariska: ‘Iedereen begint met een schone lei aan het nieuwe schooljaar, maar het geeft rust als je al meer van de kinderen weet.’ Mariët benoemt het belang van een duidelijke structuur direct na de zomervakantie: ‘Ga direct serieus aan de slag, daar hebben de kinderen behoefte aan. Als je dat doet door bijvoorbeeld een vakantiethema te verwerken in de rekensommen en ze veel laat samenwerken, stappen ze op een natuurlijke manier over van de vakantiesfeer naar een prettig schoolritme in een fijne klas.’
Doelen stellen
Lesgeven, nakijken, mentortaken... iedere leraar kent het uitgebreide takenpakket van de leraar. Marlies Kunst, docent Nederlands en psychologie op het Niftarlake College in Maarssen, heeft daarom alvast het boek Grip van Rick Pastoor gelezen. ‘Hij geeft tips over hoe je meer grip krijgt op je werk. Verschillende suggesties bracht ik onbewust al in de praktijk, zoals het inplannen van nakijkwerk en voorbereidingstijd in mijn agenda, maar andere tips waren voor mij een eye opener. Zo wil ik per kwartaal persoonlijke doelen stellen en wekelijks een kort terugblikmoment inlassen.’ Marlies stimuleert haar leerlingen ook doelen te stellen: ze vullen een startformulier in waarin ze terugblikken op het vorige jaar, aangeven wat hun sterke kanten zijn, wat ze lastig vinden en welke vooruitgang ze voor ogen hebben. Dat formulier gebruiken de mentor, leerling en ouders vervolgens in het startgesprek aan het begin van het jaar. ‘In zo’n gesprek laat ik ouders en leerlingen ook elkaar aan mij voorstellen. Het raakt kinderen als hun ouders vertellen over hun mooie eigenschappen, maar ook ouders vinden het bijzonder om te horen wat hun kind in hen waardeert.’
Gouden Jaar
Op het Kindcentrum Mondomijn in Helmond staan zelfredzaamheid en reflectie hoog in het vaandel, en daarbij hoort het stellen van doelen. Dat gebeurt echter niet in het bijzonder aan het begin van het schooljaar. Directeur Joke Tillemans: ‘We zijn 52 weken per jaar open. Twee keer per jaar gaan we de leerdoelen en ambities na met de leerlingen: in de maand dat de kinderen jarig zijn en een half jaar later. Omdat de ouders ons bovendien continu op de hoogte houden van de ontwikkelingen en vice versa, kijken we in feite doorlopend waar we staan en kunnen we bijsturen waar nodig.’ Van Gouden Weken is wellicht geen sprake op de school maar het streven is een Gouden Jaar.
