Steeds vaker past het onderwijs differentiëren toe. De leerkracht stemt bewust zijn instructie, de verwerking en leertijd af per groepje leerlingen of per individu. Er wordt gekeken naar hun prestaties, beheersingsniveau, leervoorkeur, interesses, motivatie en tempo. Op deze manier daagt iedere leerling zichzelf uit en kunnen ze het maximale behalen. Hoe kun je zo optimaal mogelijk differentiëren?
Verschillende werkvormen
Je kunt differentiëren op verschillende manieren toepassen:
- Ability grouping: je geeft aparte instructies aan groepjes van verschillende niveaus.
- Tiering: je biedt dezelfde opdracht aan in de klas, maar de opdracht werk je uit op meerdere niveaus.
- Mastery learning: aan de hand van verzamelde data bied je verdiepende stof aan. Verzamel data door aan het einde van je les een formatief toetsje te geven.
Differentiëren doorvoeren in de klasopstelling
Door goed na te denken over je klasopstelling, kun je differentiëren optimaal inzetten. Welke klasopstelling kun je gebruiken?
- Busvorm: deze klassieke opstelling bestaat uit drie banen. Baan 1 gaat aan het werk zonder instructies, baan 2 met instructies en baan 3 met verlengde instructies. Je kunt de leerlingen zelf een baan laten kiezen, maar je kunt ook de banen indelen aan de hand van de verzamelde data.
- U-vorm of ringenopstelling: deze opstelling nodigt uit tot interactie en discussie. Aan de buitenste ring plaats je de leerlingen die geen uitleg nodig hebben en in de binnenste ring zitten leerlingen die wel begeleiding nodig hebben. Door deze opstelling maak je makkelijker contact met iedere leerling.
- Groepjes: je kunt kiezen voor homogene of heterogene groepjes. Het ligt aan het doel van je les welke soort je kiest. Binnen heterogene groepen kunnen leerlingen gebruikmaken van elkaars verschillen en daardoor leren ze samenwerken met verschillende niveaus. Leerlingen binnen homogene groepen kunnen elkaar uitdagen en zo hun leerprestatie verhogen.
- Tegenover elkaar: creëer een ‘speeddate setting’ door tafels tegenover elkaar te plaatsen. Door deze opstelling kunnen leerlingen goed samenwerken. Zet een leerling die de lesstof al goed beheerst tegenover een leerling die nog moeite heeft met de leerstof. Laat de sterke leerling zijn aanpak voor het maken van een opdracht uitleggen aan de zwakkere leerling.
Denk altijd aan je lesdoel
Differentiëren zorgt voor een positief effect op de individuele leerprestaties en resultaten. Desondanks hoef je niet altijd te differentiëren in je les. Het hangt af van je lesdoelen, de kenmerken van de leerlingen en de context waarin je lesgeeft. Experimenteer met diverse differentiatievormen en vraag om feedback van je leerlingen om het optimale eruit te halen.
Literatuur
Meer verdiepen in differentiëren?
Neem eens een kijkje op:
https://www.educatheek.nl/differentieren-is-te-leren-po
https://www.educatheek.nl/differentieren-is-te-leren-vo-mbo
-------------
Geraadpleegde bronnen:
https://www.trouw.nl/opinie/ik-blijf-liever-in-de-klas-mevrouw~b654d601/
https://www.onderwijsvanmorgen.nl/3x-differentieren-klasopstellingen/
https://www.differentiatieathetpallas.nl/klasopstellingen