Beter voorbereid op de brugklas dankzij een serious game

De overgang van de basisschool naar de middelbare school is voor ieder kind een grote stap. Maar voor sommige kinderen is de stap nog iets ingrijpender, bijvoorbeeld omdat ze sociaal wat minder vaardig zijn of een vervelende gebeurtenis achter de rug hebben. Juist voor deze kinderen is A.L.I.B.I. ontwikkeld: een serious game waarin je in groep 8 spelenderwijs vaardigheden opdoet die de overgang naar een nieuwe school gemakkelijker maken. Op IMC Weekendschool in Amsterdam Noord werd de game een middag lang door leerlingen getest. Jaarcoördinator Heleen Postma en A.L.I.B.I.-ontwikkelaars Patricia Vuijk en Imke Jansen vertellen er in dit artikel over.

Als detective op jacht naar aliens

A.L.I.B.I. staat voor Afdeling Legale en Illegale Buitenaardse Integratie. In de game nemen leerlingen de rol aan van een detective die als taak heeft om aliens te ontmaskeren. Deze hebben zich op virtuele middelbare scholen vermomd als docent of medeleerling. Hoe beter de leerling als detective weet te integreren op een middelbare school en de juiste keuzes maakt tijdens de twee weken durende missie, hoe meer aanwijzingen er volgen en hoe groter de kans om de alien te ontmaskeren. Zo biedt A.L.I.B.I. kinderen een interactieve, gestructureerde en veilige omgeving om sociale vaardigheden te oefenen en aan te leren, zonder de consequenties die bepaald gedrag in de ‘echte wereld’ zou hebben. De game gebruikt daarbij verschillende technieken uit de psychologie, zoals directe feedback en beloning. 

Veel van de dialogen die in het spel zijn verwerkt, gaan over het belang van sociale keuzes maken, vertelt Imke. “In het spel kom je situaties tegen waarbij je bijvoorbeeld moet kiezen of je jezelf bevoordeelt of dat je je eigen voorkeur opzijzet voor een ander, en zo op langere termijn misschien wel vrienden wordt. Neem een corveedienst die je samen met een medeleerling moet doen, maar waarvan jij al weet welke klussen jullie moeten doen. Je kan dan makkelijk zelf voor het minst stomme klusje kiezen. Of je kan zeggen: kies jij maar wat je wil doen, dan doe ik het andere wel.” Bij een hoop kinderen gaat dit soort gedrag vanzelf, maar er is ook een groep kinderen die daar meer moeite mee heeft.

Feedback van leerlingen

Op IMC Weekendschool in Amsterdam Noord gingen zo’n 30 kinderen uit groep 8 met de game aan de slag. De test was opgezet door Regieorgaan SIA, dat de kwaliteit en impact van praktijkgericht onderzoek van hogescholen bevordert in samenwerking Innofest, een stichting die startups helpt om hun prototypes in living labs te testen op weg naar een mogelijke marktlancering. Met de feedback van de test hopen Imke en Patricia A.L.I.B.I. nog beter aan te laten sluiten op de behoeften van leerlingen én leerkrachten. 

Als jaarcoördinator van IMC Weekendschool in Amsterdam Noord was Heleen Postma bij de testdag aanwezig. De school verzorgt aanvullend onderwijs in verschillende wijken in het land waar dit extra hard nodig is, vertelt Heleen.

Muisstil in de klas

De kinderen van IMC Weekendschool vonden het leuk om een keer een game in de klas te mogen spelen, merkte Heleen. “Normaal gesproken moeten de telefoons aan de kant en nu mochten ze de hele les met een tablet aan de slag. Ik merkte ook dat het muisstil was in de klas, iedereen was helemaal gefocust op de game, dat was leuk om te zien.” De jaarcoördinator herkende verschillende praktische elementen in de game die volgens haar goed van pas komen om leerlingen op de middelbare school voor te bereiden. “Veel van wat er in de brugklas zo anders is dan op de lagere school, kwam in het spel terug. Van op tijd in de les komen en roosters lezen tot elk uur naar een ander lokaal en huiswerk maken: allemaal van die kleine stressfactoren die afnemen als je ze al een keer hebt kunnen oefenen. Ik denk dat veel kinderen daar iets aan kunnen hebben. 

Ook Patricia merkte dat de game waardevol was voor de leerlingen. “Tijdens de testmiddag hebben we aan de kinderen gevraagd hoe ze zich voelen over de overstap naar de middelbare school. Ongeveer de helft van de aanwezige kinderen voelde zich in meer of mindere mate onzeker over de naderende overstap naar de middelbare school. Driekwart van de kinderen vond de game leerzaam en zou A.L.I.B.I. graag verder willen spelen. Dat is goed nieuws voor ons: nu weten we dat we op de goede weg zijn en een serious game ontwikkelen die kinderen echt graag willen spelen.” 

Op dit moment zijn de onderzoekers hard bezig om de laatste financiering te vinden om A.L.I.B.I. helemaal af te kunnen maken. Ze verwachten A.L.I.B.I. aan het einde van het jaar beschikbaar te kunnen stellen aan scholen. Belangstelling? Stuur dan een mailtje aan Patricia Vuijk: p.vuijk@hr.nl