Muziek én beweging in je klas

Tekst Malini Witlox

‘Op een dag vindt kleine beer iets wat hij nog nooit heeft gezien. Hij raakt het aan en… pling…’ Met een mooie voorleesstem leest Anouk Overman van De Voorleeshoek de aanwezigen voor uit ‘De beer en de piano’ van David Litchfield. Maar waar ze normaal met haar stem de geluidseffecten zelf zou maken, doet nu een orkest dat. Het beeld van het digitale prentenboek zoemt uit, we horen nog meer muziek. De sfeer is gezet en dat is ook de bedoeling van Anouk, die Pabo en Muziekwetenschappen studeerde. ‘Muziek kan veel doen met een boek. Als ik dramatisch muziekje afspeel, krijg je een heel ander beeld dan bij vrolijke muziek. Zodra de klas de muziek hoort, gebeurt er al iets.’ Er zijn kant-en-klare pakketten te koop waarbij muziek verwerkt is in de prentenboeken, maar je kunt het ook zelf doen. Anouk: ‘Als ik een herfstboek voorlees bijvoorbeeld, zoek ik op ‘autumn classical music’. Altijd in het Engels zoeken, dan vind je veel meer. Met het programma Audio Hijack kun je losse muziekfragmenten knippen.’ Zie de video met een korte instructie.

De Voorleeshoek heeft een eigen Youtube pagina. 

Meer Muziek in de klas

Ook Meer Muziek in de Klas weet leerlingen te enthousiasmeren voor klassieke muziek. Niet door eindeloos Mozart te draaien, maar door leerlingen daar op een voor hun herkenbare manier kennis mee te laten maken. Zo leren ze in een workshop van 1,5 uur bijvoorbeeld een eigen ringtone te maken. De geluiden die ze gebruiken zijn ingespeeld door het metropoolorkest. Jeroen Bouman geeft een kleine demonstratie. Hij deelt rode kaartjes uit met daarop stap 1. Op laptops klikken de deelnemers, drie per groepje, de eerste stap aan. Ze kiezen een basismelodie en slepen die naar het componeervenster. Rechts ontvouwt zich een tijdlijn, waarbij de melodie op de eerste balk staat. We kunnen kiezen uit verschillende instrumenten zoals harp, fluit, klokkenspel en marimba. Tijd voor stap 2, waarbij we het ritme dat bijvoorbeeld is ingespeeld door tenorsax of trombone naar maat 13 slepen. De ene groep kiest strijkers, wij een ‘bootup break’. Het eindresultaat is totaal verschillend. Bouman: ‘We hebben de workshop nu op 36 scholen gegeven. Dat de leerlingen een koptelefoon ophebben is qua samenwerking geen handicap. Je ziet dat ze heel gemotiveerd zijn en echt overleggen waarom iets wel of niet werkt. Er ontstaat competitie in de klas, ze willen allemaal de beste ringtone. Bovendien combineren we muziek en techniek, dat sluit heel goed aan bij de belevingswereld van de kinderen.’ Bij stap 4, de laatste stap, kunnen leerlingen hun eigen tekst inspreken, die aan de ringtone kan worden toegevoegd.

Bekijk de video van Omroep West: Koningin Máxima, die digitaal componeert. 

Bekijk de video van Meer Muziek in de klas

Goed voor de concentratie

Een andere methode om kinderen met muziek kennis te laten maken én te laten bewegen is 123Zing. Iedereen krijgt een ‘kazoo’, een klein sportwagentje waar je op kunt blazen en waar een vuvuzela-achtige bromtoon uit komt. Ook krijgt iedereen een muziekinstrument. Een trommel, shaker of iets wat ‘pok’ doet zoals twee stokjes. De docent zet de muziekband aan en ook wij doen mee! Omdat een toon soms is weggepoetst, is het goed opletten, maar we blijken redelijk muzikaal. ‘Je leert hiermee onder meer om te gaan met herhalingspatronen en het is goed voor de concentratie’, aldus trainer Sebastian van Zuijlen.

Hulp van Blisb

Niet alleen muziek, maar ook beweging is goed voor de ontwikkeling van de leerlingen, vertelt Bertine van den Oever. De oud-docent geeft tegenwoordig adviezen aan scholen, onder meer over cognitief functioneren. ‘Bewegend leren is goed voor het welbevinden, de conditie en het geheugen’, vertelt ze. Een voorbeeld van bewegend leren is bijvoorbeeld het klankgebaren alfabet, waarbij een letter wordt gelinkt aan een motorische activiteit. Bij een P wordt bijvoorbeeld een arm omhoog gestoken. Bertine: ‘Maar je kunt kinderen ook leren rekenen terwijl ze bewegen.’ Ze laat iedereen in de klas opstaan en op de plaats huppelen. We tellen tot 32. Bij 8 klappen we, bij 16 springen we en bij 24 klappen we weer. ‘De tafel van 8 blijft zo beter hangen. Je kunt alle leerlingen ook op de plaats laten joggen terwijl ze nadenken over het antwoord. Of laat ze bij de tafels, als ze de uitkomst geven, sprongetjes maken. 2 x 3 = 6 sprongetjes. Of gebruik Blisb, een online figuurtje dat heel graag bewegend leert. Hij legt eenvoudig aan kinderen uit hoe ze een activiteit uit moeten voeren.’ Ze adviseert om regelmatig met de leerlingen naar buiten te gaan. ‘Bij mooi weer kun je het schoolplein gebruiken als klaslokaal. Hang bijvoorbeeld links en rechts van het schoolplein twee antwoorden op, één met een foute spelling van een woord en één met de goede spelling. Lees het woord, dan kunnen de leerlingen naar het goede woord rennen. Ze leren ervan en kunnen meteen even uitrazen.’