Kwart scholieren krijgt pikante foto's

Bijna een kwart (23%) van de Nederlandse scholieren heeft wel eens een naaktfoto of foto in ondergoed ontvangen. Het ongewild verspreiden van naaktfoto’s en foto’s in ondergoed kan leiden tot problemen op school, zoals pesten en verzuim.

Scholen voorlichtende rol

Onderzoek uitgevoerd in het kader van Safer Internet Day toont aan dat scholen een belangrijke voorlichtende rol hebben in het goed omgaan met seksgerelateerde online risico’s. Als er een naaktfoto van een leerling rondgaat en de sociale veiligheid in het gedrang komt, moeten scholen snel handelen. In de praktijk krijgen scholen het signaal echter pas laat. De drempel om naar een vertrouwenspersoon op school te gaan is hoog. Slechts 1,3% van de scholieren doet dit.

Leerlingen kennen vertrouwenspersoon niet

"Leerlingen weten vaak niet wie het is of dat er überhaupt een vertrouwenspersoon is verbonden aan school. Ze kennen hem of haar niet. Die neem je niet zomaar in vertrouwen," zegt Petra Vervoort, onderwijsadviseur sexting en extern vertrouwenspersoon. "Zorg dat leerlingen het gevoel hebben dat je als school verspreiding van naaktfoto's serieus neemt en dat ze problemen kwijt kunnen bij iemand die ze vertrouwen. Dat bereik je vooral door erover te praten".

Onderschat invloed leraar niet

“Veel praten werkt ook risico-verlagend,” zegt Bert Jan Peters, directeur van Kliksafe. “De school heeft hierin een belangrijke rol, evenals vanzelfsprekend de ouders”. Uit het onderzoek dat de Universiteit van Amsterdam in opdracht van Kliksafe uitvoerde, komt naar voren dat jongeren thuis veel leren als het gaat om online risico’s (77,2%), maar de invloed van leraren op school (47%) ook niet te onderschatten is.

Scholen kunnen hieruit een aantal praktische lessen trekken, volgens het Safer Internet Centre Nederland:

1. Geef elk jaar een les waarin het doorstuurgedrag van beelden via sociale media wordt besproken, met speciale aandacht voor beelden met geweld en seks. Leerlingen moeten alle gevolgen van sexting op hun netvlies hebben. Zie bijvoorbeeld mentorlessen.nl.
2. Zorg dat leerlingen weten bij wie ze terecht kunnen voor hulp voor zichzelf of anderen. Zorg dat iedere leerling ook echt weet heeft hoe ze die persoon gemakkelijk kunnen benaderen (e-mail, mobiel telefoonnummer). Niet altijd durven ze naar een vertrouwenspersoon. Geef aan dat ze ook bij de mentor of een docent die ze vertrouwen terecht kunnen.
3. Bereid je als school voor op het omgaan met verspreiding van sexting: stel bijvoorbeeld een protocol op aan de hand van het Stappenplan Sexting van Bureau Jeugd & Media.

Jongeren bewuster van verspreiding

Uit nieuwe cijfers van het Safer Internet Centre Nederland, coördinator van de Safer Internet Day in Nederland, blijkt dat 9 op de 10 jongeren van 12 tot 17 jaar verwacht dat er een kans is dat pikant getinte beelden online verspreid worden. 64% weet dat zeker. Dat is een aanzienlijke verbetering ten opzichte van vorig jaar, toen wist slechts 10% dit zeker.

Nogal dom

Ruim de helft van de jongeren (52,2%) vindt leeftijdsgenoten die aan sexting doen nogal dom. Tegelijkertijd is het niet zo dat een jongere van wie een pikante foto circuleert altijd wordt verstoten door zijn of haar vrienden. In tegendeel, jongeren steunen elkaar. Bijna 7 op de 10 jongeren geeft aan dat hun vrienden op hun steun kunnen rekenen als er een naaktfoto van hen op internet zou circuleren.

Snapchat belangrijkste sexting-medium

Snapchat is onder jongeren veruit het belangrijkste sexting-medium. Ruim driekwart (76,1%) van de pikante foto’s en video’s circuleert op dit medium. “Vooral onder jongeren in de leeftijd 12 tot 17 jaar kan sexting voor grote problemen zorgen,” zegt Marjolijn Bonthuis, Safer Internet Centre Nederland. “Dat Snapchat zo populair is, komt mede doordat de gebruikers denken dat hun foto of bericht binnen no-time verdwenen is. Uit Snapchat misschien, maar daarbij wordt vaak vergeten dat een screenshot snel gemaakt én verspreid is. Zo kan een pikante foto die je voor je vriend of vriendin maakte je nog jaren blijven achtervolgen”.

Safer Internet Day

Op 7 februari 2017 is het Safer Internet Day. Op deze jaarlijks terugkerende dag wordt in meer dan 100 landen wereldwijd aandacht gevraagd voor veilig internetgebruik door jongeren. In het kader van deze dag zijn twee onderzoeken uitgevoerd. Het onderzoek ‘Jongeren en online-veiligheid. Over risicovol mediagebruik en de rol van ouders’ (onder 1.252 jongeren tussen 12 en 17 jaar) is een initiatief van Kliksafe (in samenwerking met dr. Annemarie van Oosten van de Universiteit van Amsterdam). Het onderzoek ‘Safer Internet Day 2017: Sexting onderzocht’ (onder 1.019 jongeren van 12 tot en met 17 jaar – en 1.088 ouders) geeft een beeld van hoe jongeren en ouders over sexting denken. Het onderzoek is uitgevoerd in opdracht van het Safer Internet Centre Nederland, onderdeel van ECP | Platform voor de Informatiesamenleving.