Inzichten voor een geslaagde buitenles

In aanloop naar de Nationale Buitenlesdag op dinsdag 13 april van dit jaar is het goed geïnspireerd te worden hoe met je klas en buiten om te gaan. Al is het zoals met andere vieringen. Ze zijn in het leven geroepen om aandacht op een bepaald onderdeel of thema te vestigen. Niet om het hierbij te laten voor de rest van het jaar. Met andere woorden, buitenlesdag mag en kan iedere dag van het jaar.

Nog beter gezegd, ik nodig je graag uit die drempel over te gaan. Voor de goede orde, die drempel is niet enkel de fysieke. Kijk maar eens hoe de kinderen reageren op het moment dat ze pauze hebben. Zou je niet willen dat ze zo je klas binnenkomen? Dat ontstaat om meerdere redenen. Mensen zijn natuurwezens en dus kom je onbewust dichterbij jezelf. Je voelt je vrij en bevrijd en zo word je dus extra gestimuleerd (intrinsiek) om aan de slag te gaan. Een goede start van je les.

Houding en motivatie van leerlingen

En dan, wat ga je doen? Er zijn legio mogelijkheden. Maar laten we het nog even houden bij de houding en motivatie. Mocht je de kans hebben naar nabij gelegen natuur te gaan? Super. Of moet je je beperken tot het schoolplein? Ook goed. Zoals met alles dat je niet zo vaak doet, is het onbekend en dat gebeurt dus ook hier. Het kind kent de buitenruimte als vrije tijd en niet als lestijd, dat gedrag zie je terug. Ga dus vaker naar buiten en de spanning gaat eraf, de drempel wordt lager. Dat is goed omdat er nu ruimte komt voor het delen van kennis waar dit eerder slechts ruimte voor eerste indrukken was. Vaak komen deze puur en direct binnen en is er nog geen ruimte voor lesstof. Kinderen leren niet hoe ze zich tot de natuur en elkaar moeten verhouden en volgen dus het gevoel….ahh fijn! En dan? Spelen, rennen, tikkertje of ruzie, competentie, ego etc. zoals in de pauze.

Gedrag observeren

Ga dus vaker naar buiten en observeer het gedrag van je leerlingen. Zie je een kind dat zich verveelt of waar merkbaar de eerste energie uit is? Dan begint de ruimte voor inhoudelijke lesstof. Het is nu aan de leraar om te kiezen hoe hoog je inzet. Wil je direct je leerdoelen halen of neem je die wat meer voor lief. Zo kies je uit de reguliere lesstof vertaald naar buiten te behandelen, natuureducatie (NME) of sociale interactie en ontwikkeling in de vorm van een spel. Afhankelijk van je klas kun je zelf het beste inschatten waar ze aan toe zijn. Voor jezelf is het fijn te combineren (niet stapelen maar vervangen), dan doe je iedereen een groot plezier.

Wennen aan buitenles

Heb je een drukke impulsieve klas? Begin dan met spel. Hier kun je geleidelijk meer uitdagingen en competitie elementen in verwerken. Natuureducatie werkt goed voor de sociale verhoudingen gecombineerd met het overbrengen van lesstof. En zo werk je aan het wennen aan buiten op speelse wijze. Het overbrengen van de reguliere lesstof buiten is het meest droog en vraagt de meeste concentratie. Houd dus ook rekening met vieringen en momenten in de week.

Zonder lesmap werken

Een voorbeeld van de reguliere lesstof is zelf te bedenken vermoed ik. Bekijk zelf eens welk onderwerp zich hiervoor leent, je kent je eigen omgeving en klas het beste. Daag je zelf uit ernaar toe te werken uiteindelijk buiten zonder lesmap te werken. Een voorbeeld van spel kan op vele manieren, van eenvoudig tot uitdagend. Zet je in op een exact vak of natuur? Zet je in op beweging of interactie? Door middel van kaartjes, stoepkrijtopdrachten of gebruik natuurmaterialen die een getal of waarde vertegenwoordigen. Laat de leerlingen non-verbaal elkaar op volgorde zetten van grootte, leeftijd of aantallen onder tijdsdruk of laat ze een estafette uitvoeren.

Voorbeelden van natuureducatie

Een voorbeeld van natuureducatie is, afhankelijk van de groep/leeftijd; het onderzoeken van bomen. Ga eens op zoek naar de dichtstbijzijnde boom. Wat is het voor boom? Hoe oud, dik en groot is hij? Welke onderdelen ken je? Wat kan je met een boom? En, zaag eens een stuk door. Bekijk, onderzoek en ruik eens. Gebruik de zintuigen en laat beleven.

Wat je ook kiest, zorg voor een tegenhang van al het cognitieve waar ons onderwijs en dagelijks leven zo vol van is. Het leren gaat beter wanneer de verhoudingen tussen hoofd en handelen in balans is. Gebruik zintuigen, verbaal – non-verbaal, ontdek wie de leiding neemt of juist niet. Online is erg veel te vinden via bijvoorbeeld IVN of Natuurwijs.

Hoe dan ook, zorg dat de wind in je rug is en de zon in je gezicht. Geniet waar het kan met je kinderen mee van de les en van frisse lucht. Dat gaat zeker veel opleveren, gegarandeerd.

Ga voor meer informatie over Jael Nouhet naar: https://natuurpedagoog.nl/