Bezig met laden...
Je komt als kersvers docent van de lerarenopleiding en wordt voor de leeuwen geworpen. Maar de praktijk blijkt anders dan verwacht en je voelt je onzeker. Hoe dan verder? “Neem een coach”, zo adviseert Valérie Ungerer.
Ungerer rondde in 2017 de lerarenopleiding Frans aan de Hogeschool van Amsterdam af. Maar tijdens haar studie stond ze al zelfstandig voor de klas in Houten en Hilversum. “In 2014 ben ik als docent Frans gestart. Ik was begin 20, werkte en studeerde tegelijkertijd. Op de opleiding leer je lesgevende- en vakinhoudelijke vaardigheden. Bij dat laatste gaat het om het niveau Frans. Je moet boven de stof staan, dus ook kunnen ontleden, ook al doe je dat in de klas niet.” Dat laatste is ook echt nodig, vindt ze. “Voor de klas staan vraagt een bepaalde zekerheid en stevigheid. Als jij boven de stof staat, dan weten de leerlingen ook dat ze een expert voor zich hebben. Als je dan een keer een moeilijke vraag krijgt, voel je je minder onzeker. Je weet dat je alle vragen kunt beantwoorden.”
Met pubers werken vond Valérie geweldig. Toch kreeg ze in 2018 een burn-out. “Het was gewoon te druk. Ik werkte op twee scholen tegelijk, studeerde nog en zat in een verbouwing. Tijdens mijn burn-out twijfelde ik. Wil ik wel in het onderwijs blijven?” Dat terwijl ze lesgeven fantastisch vond. In 2014 begon ze ook met het publiceren van columns op Facebook; een ode aan het onderwijs. Die columns zijn later gebundeld in het boek ‘Mijn leven als lerares Frans’. De gemene deler van haar pennenvruchten: aan pubers lesgeven is niet altijd makkelijk. Soms ergeren ze je maar tegelijkertijd is het enorm bevredigend. “Bent u een puberfluisteraar, consequent en hoofdpijn-bestendig? Dan zoeken wij u! Werkzaamheden: De proppen en opgeknipte gummetjes van de grond vegen. Twee rood aangelopen, vechtende pubers uit elkaar kunnen trekken. Indien kleiner dan 1,65, denk goed na voordat u op deze vacature reageert”, zo staat in één van haar columns. Maar ze sluit af met: “Zoals mijn leerlingen altijd zeggen: Wie wil er nou leraar worden?” Beste mensen, ik wil dat dus. Heel graag!”, aldus Valérie. Toch voelde ze zich soms onzeker voor de klas. Dat pakte ze aan door haar mindset te veranderen. Eerst bij een psycholoog/coach en later via scholing. “Twee jaar geleden heb ik een coachopleiding gevolgd. Daar leerde ik dat ik het te goed wilde doen. Ik noemde mezelf een perfectionist en gaf mezelf daarmee de identiteit van iemand die alles perfect wilde doen. Ik heb bijgeleerd. Ik ben geen perfectionist, maar ik doe perfectionistisch. Dan gaat het om gedrag en dat kan ik veranderen.” Het verschil is groot: “Stel, een puber zegt dat hij de les niet zo goed vond. Als je perfectionistisch doet, schrik je. Nu denk ik: chill, ik krijg feedback.” Veel scholen hebben interne coachingstrajecten waarbij een onervaren docent aan een ervaren collega wordt gekoppeld. “Ik geloof heel erg in intervisie. Je kunt elkaar helpen bij vakdidactiek. Hoe bepaal je of een toets te moeilijk of te makkelijk is? Maar als het gaat om onzekerheid voor de klas,
is het anders. Mededocenten schieten vaak in de adviesrol. ‘Weet je wat jij eens zou moeten doen?’ De kracht komt niet uit degene die hulp zoekt zelf. Ook durven onervaren docenten bij hun collega’s niet altijd eerlijk te zijn. Je hebt vaak een tijdelijk contract.” Valérie was mogelijk niet burn-out gegaan als ze eerder de coachopleiding had gevolgd. “In het onderwijs heerst een klaagcultuur. Maar dat is niet efficiënt. Je moet kijken naar wat jij kunt en wilt doen.”
Valérie hoor je niet snel klagen. Lesgeven is namelijk het leukste vak het de wereld, weet ze. Ze vindt het jammer dan zoveel leraren afhaken en wil andere docenten helpen. In oktober 2022 stopte ze als docent Frans en ging ze aan de slag als lerarenopleider. Ook is ze één van de drijvende krachten achter de stichting Blij(f) in het onderwijs die gratis congressen met workshops organiseert voor docenten die minder dan vijf jaar in het onderwijs werken. De wachtlijst voor deelname, bewijst dat er behoefte aan is. De volgende editie biedt workshops over onder meer het activeren van jongeren die in de weerstand zitten. Opvallend is de workshop 10 stappen om te overleven in het onderwijs. “30 Procent van de startende leraren valt uit. We leren hen onder meer hoe taalgebruik in de klas hun werkplezier kan verhogen en hoe je ontspannen een ouderavond ingaat.” Veel docenten zijn vakidioten. Ze willen graag hun liefde voor hun vak overbrengen. Maar de leerlingen zijn niet perfect. Die kletsen, spieken. “Sommige docenten hebben van nature talent voor leiderschap. Anderen hebben dat niet, maar ze kunnen het wel leren. Vroeger stond de leraar voor de klas en de leerling moest gehoorzamen. Nu is het meer een samenwerking tussen jou en je groep.”
Dit artikel is verschenen in PrimaOnderwijs nr. 3 'Professionalisering'
Reacties