Vreedzame Kriebels: meer dan bloemetjes en bijtjes

Verontwaardigde ouders en boze reacties op de social media: de weerstand was groot toen basisschool De Zuidwester aan de slag ging met de wettelijk verplichte seksuele vorming. Directeur Dominique Guit besloot hulp in te roepen en kwam uit op Vreedzame Kriebels van de CED-Groep. Ook riep zij de rol van ouderconsulent in het leven. Deze brug tussen ouders en school bleek onmisbaar. 

‘Heb ik me hier nou zo druk om gemaakt’

Organisatieadviseur Bart van den Elzen begeleidt de implementatie van Vreedzame Kriebels op De Zuidwester. “We hebben de leerkrachten getraind en een informatiebijeenkomst voor ouders georganiseerd. Daarin bespraken we: hoe gaat het komend schooljaar eruitzien, wat wordt er in grote lijnen verteld? Verder is er een focusgroep opgericht. Zo'n tien ouders nemen hieraan deel. Fatima Hassan, de ouderconsulent, is overal bij aanwezig. Zij organiseert inloopmomenten voor ouders en heeft veel invloed op het draagvlak.”
De effecten zijn al merkbaar in de school. Leerkrachten kunnen lesgeven zonder dat er daarna meteen ouders op de stoep staan. Ouders geven aan dat het traject prettig verloopt. Waar eerst veel zorgen leefden, is ruimte ontstaan. “Er zijn zelfs ouders die zeggen: ‘heb ik me hier nou zo druk om gemaakt?’.”

Op tijd beginnen

De lessen van Vreedzame Kriebels gaan maar voor een klein deel over de bloemetjes en de bijtjes. Naast de nodige informatie over voortplanting gaat het vooral over dingen als het stellen van grenzen, nee zeggen, het respecteren van verschillen en over zelfbeeld. “Sociaal-emotionele ontwikkeling dus”, zegt Bart. Hij benadrukt dat het verstandig is als scholen en ouders tijdig beginnen met de seksuele vorming. Dat begint met leren elkaars grenzen te respecteren. “Eenmaal in de puberteit hebben jongeren er geen zin meer in en gaan ze zelf op zoek. Dan ben je de regie kwijt over de informatie die ze krijgen. En die informatie is vaak onbetrouwbaar en onvolledig. Je wilt kinderen op tijd leren hoe ze een gezonde relatie kunnen opbouwen.”

Vreedzame Kriebels: wat is dat?

Vreedzaam is een erkend en compleet programma voor burgerschapsonderwijs. Door Kriebels toe te voegen aan Vreedzaam, krijgt ook seksuele vorming invulling in het onderwijs. Het onderwerp is verweven in alle zes lesblokken, in ieder lesjaar. Dat maakt Vreedzaam een programma met integrale aandacht voor burgerschap, groepsvorming, sociale en seksuele ontwikkeling en diversiteit. Doordat het onderwerp in het programma is verweven, pakt iedere leerkracht het op dezelfde manier aan.

Hoe pakt de ouderconsulent het aan?

Op De Zuidwester zitten veel kinderen met een migratie-achtergrond. Ouderconsulent Fatima begrijpt precies waar de pijnpunten liggen en leidt de angsten en zorgen die leven vaardig in goede banen. “Het begint er al mee dat deze ouders kunnen dichtklappen als de communicatie te direct is. Ze geven het niet altijd aan als ze iets niet begrijpen en verliezen daarmee hun gevoel van regie.”

Het is Fatima's taak is om draagvlak te creëren, te zorgen dat ouders goed geïnformeerd zijn en zich betrokken voelen. “Veel ouders hebben zelf nooit voorlichting gekregen. Seksualiteit is een taboe en moeilijk bespreekbaar te maken. Door de lessen op school worden ze met de neus op de feiten gedrukt. Ze kunnen er niet langer omheen. Dat doet veel met hen.”

Ook leeft er de angst dat de lessen hun kinderen aanmoedigen om vroeg seksueel actief te worden. Of over hun geaardheid of voorkeuren gaan twijfelen. “Als je van je kinderen houdt en ze wilt beschermen, dan zul je met ze in gesprek moeten gaan, zeg ik tijdens de inloopmomenten. Ik ben dan ook open over mijn eigen moeite. Ik heb zelf twee dochters en vind het ook een lastig onderwerp. Maar ik doe het wel.”

Ga de dialoog aan

Wat adviseert Fatima aan scholen die worstelen met de seksuele vorming in de school? “Ik heb veel respect voor de aanpak van Dominique, de directeur van De Zuidwester. Zij bleef handreikingen doen, om te zorgen voor draagvlak in de hele school. Dat was echt niet altijd even leuk. Ouders waren boos en van streek. Om ergens te komen moet je daar doorheen. Maar door die weerstand er te laten zijn en ouders actief te betrekken, is er ruimte gekomen voor rust en transparantie. Ouders zijn nu gerustgesteld en zeggen: we vinden het eng, maar we gaan de gesprekken aan. Ik zie het zo: het mag eng zijn voor ouders. Als ze het maar gaan dóen. En die basis is er nu.”

Dit artikel is verschenen in PrimaOnderwijs nr. 2 'Burgerschap'