Bezig met laden...
Vooral de dingen doen waarvan bewezen is dat ze werken. Het klinkt zo eenvoudig, maar binnen het onderwijs is dat nog lang niet vanzelfsprekend, weet Pauline Simons-Jongens. Sinds anderhalf jaar is ze directeur op de Vondelschool in Hilversum. Daar introduceerde ze het evidence-informed werken. Enthousiast vertelt ze over haar ervaringen.
De Engelse benaming evidence-informed roept misschien wat afstand op, maar het is juist een manier van onderwijs die bruggen slaat, merkt Simons-Jongens. Bij evidence-informed combineer je als leerkracht praktijkkennis met belangrijke inzichten uit wetenschappelijk onderzoek. Inderdaad, het beste uit twee werelden. “Je volgt dus niet blind de methode, maar blijft zelf goed nadenken en reflecteren, zodat je - samen met collega’s - tot een duidelijke en effectieve aanpak komt.”
Die manier van werken past bij Simons-Jongens. Ze komt uit het bedrijfsleven en is als zij-instromer het onderwijs ingestapt. “Ik heb eerst vijf jaar voor de klas gestaan en daarna een tijdje leerkrachten getraind via een onderwijsacademie. Vervolgens dacht ik: wat ik nu weet, wil ik ook samen met een team oppakken. Vandaar die stap naar directeurschap.”
Bewust keuzes gemaakt
De Vondelschool is onderdeel van Stip, een stichting van zestien openbare basisscholen in Hilversum. “Op steeds meer scholen doen ze iets met evidence-informed werken en wij hebben daar heel bewust keuzes in gemaakt. Dat geeft ook een bepaalde dynamiek en aantrekkingskracht. Onze vacatures zijn vrij snel weer ingevuld en voor leerlingen is inmiddels een wachtlijst. Ouders kiezen nu speciaal voor deze aanpak en dat is mooi om te merken.”
Bij haar aantreden lag er een wens vanuit het team om meer saamhorigheid en duidelijkheid te creëren. “Op die manier kwam ik bij evidence-informed onderwijs uit, waarbij je echt samen die onderwijskwaliteit gaat verbeteren.” Leerkracht zijn is een vak apart en je moet er hard voor werken, weet ze. “Maar als je ergens vol voor gaat, dan geeft dat veel energie. Dat merk ik dagelijks in ons team.”
Op veel scholen ontstaan verschillen in aanpak, omdat leerkrachten eigen maniertjes ontwikkelen. “Dat vraagt ook veel van leerlingen, omdat ze zich steeds moeten aanpassen. Hiermee belast je het werkgeheugen, dat eigenlijk nodig is om nieuwe dingen te leren. Het is bewezen dat leerlingen veel beter gedijen in een omgeving met een eenduidige, heldere structuur. Dan komen ze tot leren en beklijft kennis beter in het langetermijngeheugen.”
Directe instructies
Dat principe is dus leidend binnen de Vondelschool. In elke klas dezelfde regels, dezelfde hulpmiddelen, dezelfde manier van werken. “We werken met directe instructies – dus op basis van de cognitieve leerpsychologie. Dat wil ook zeggen: kinderen blijven zoveel mogelijk in de groep en zijn samen met hetzelfde onderwerp bezig. Geen heen-en-weer geloop naar de gang of werken in allerlei groepjes, maar juist samen die concentratie vasthouden.”
Voor de optimale begeleiding is het juist belangrijk dat de leerkracht centraal staat, zegt Simons-Jongens. “Je moet weten waarover je praat en begrijpen hoe een kind leert en wat daarvoor nodig is. Daarin vragen we veel van leerkrachten en daarom is ons uitgangspunt: doe de dingen efficiënt en kies voor een aanpak waarvan bewezen is dat die werkt.”
Voor dat laatste zijn binnen school speciale leerteams opgezet. “Alle collega’s nemen deel aan een van de teams en samen denken ze na over verbeteringen op basis van evidence-informed informatie. Dat doen ze minimaal een uur per week. Je maakt het daardoor heel concreet en het creëert verbinding.” Ook zijn
er studiedagen waarop het team bezig is met evidence-informed informatie. “Daarnaast leggen de intern begeleider en ik klassenbezoeken af om te kijken hoe het gaat en om feedback te geven.”
Taal verbindt alle disciplines
Binnen haar school is steeds meer aandacht voor thematisch leren. Taal is daarin heel belangrijk, merkt ze. “Via taal verbind je alle disciplines en breng je kennis over. Dat vind ik bijvoorbeeld een gemis bij veel methodes voor aardrijkskunde en geschiedenis. Die bieden weinig tekst en moeten er vooral leuk uitzien. Terwijl ik denk: geef kinderen iets ingewikkelds waar ze lekker op kunnen kauwen. Daar leren ze veel meer van.”
Dat betekent ook: oefenen met een langere, rijkere tekst. Dat is namelijk goed voor de woordenschat en de zinsopbouw, blijkt uit onderzoek. Maar het biedt ook meer kennis van de wereld, weet ze. “Bovendien gaat de concentratie omhoog als ze langdurig met zo’n tekst bezig zijn. Close reading is zo’n manier; woord voor woord een doorwrochte tekst doornemen. Onterecht wordt gedacht dat kinderen dit niet leuk vinden, maar ze gaan allerlei nieuwe dingen ontdekken. Dat moet je dus aanwakkeren als leerkracht.”
Precies om die reden heeft ze ook moeite met het onderzoekend leren. “Als een kind nog niet of nauwelijks kennis heeft over een onderwerp, dan kan het ook niet zelf tot de goede onderzoeksvragen komen. Juist een leerkracht die veel kennis aanbiedt en de lat wat hoger legt, kan de nieuwsgierigheid prikkelen en de wereld van kinderen flink vergroten.”
Heeft ze tot slot nog leestips voor collega’s?
“Het Handboek professionele schoolcultuur van Henk Galenkamp en Jeanette Schut, bijvoorbeeld. De School als Werkplaats, van Eva Naaijkens en Martin Bootsma. Maar ook het boek Dit is goed onderwijs van Greg Ashman. En ga ook mensen volgen op LinkedIn. Iemand als Erik Meester of Marcel Schmeier, bijvoorbeeld. Laat je dagelijks inspireren en informeren, zodat je gewoon goed blijft nadenken over wat je doet. Dat is al grote winst.”
Reacties