Maak jouw reken-wiskundeles rijker!

Kinderen leren rekenen? Met alleen kale sommen kom je er niet. Jouw klas leert meer als je ook met materialen en situaties uit het dagelijkse leven werkt en denkvragen stelt. Zo’n rijke leeromgeving maakt jouw les bovendien leuker!

Iedere leerkracht weet het diep vanbinnen wel: rekenen-wiskunde gaat over meer dan alleen het maken van sommen. Het is ook belangrijk dat je
kinderen leert om rekenen-wiskunde toe te passen en te herkennen in het leven van alledag. Maar hoe doe je dat precies? 

Het echte leven

“Een rijke leeromgeving is de sleutel”, zegt Marc van Zanten, curriculumontwikkelaar rekenen-wiskunde bij SLO. “Dat houdt in dat je jouw leerlingen in aanraking laat komen met rekenen-wiskunde uit het echte leven en hen daarover laat nadenken. In de lagere groepen breng je bijvoorbeeld concrete materialen de klas in. In de hogere groepen leer je kinderen betekenisvolle opgaven oplossen, uit levensechte situaties. En soms laat je leerlingen zelf op zoek gaan naar rekenen- wiskunde in hun omgeving.” 

Grip krijgen

Uit onderzoek blijkt dat alle leerlingen leren van zo’n rijke leeromgeving. Marc legt uit waar ‘m dat in zit: “Rekenen-wiskunde kent voor kinderen veel abstracte concepten: getallen, breuken, procenten. Door er stil bij te staan hoe deze in het echt voorkomen, krijgen ze er grip op. Je sluit daarmee aan bij hun concrete denken. Het is belangrijk dat ze sommige begrippen echt ervaren. Een klassiek voorbeeld is de leerkracht die een bord kapot laat vallen om het begrip breuken te introduceren.” Door open opdrachten te geven en veel vragen te stellen, zet je kinderen bovendien aan tot wiskundig
denken. Marc: “Jij als leerkracht krijgt dan veel informatie: je hoort waar leerlingen mee zitten, krijgt een beeld van hun beheersing en begrip.”

Creatief

Hoe waardevol ook, door tijdnood komen leerkrachten er vaak niet aan toe om een rijke leeromgeving te realiseren. Begrijpelijk, vindt Marc: “Het is verleidelijk om gewoon de lessen uit het boek te volgen. Ik adviseer: denk vanuit de doelen die je met een les wilt bereiken, wat is daarvoor nodig? Jij kent jouw klas, je verstaat je vak. Je weet welke onderdelen je kunt overslaan en hoe je je les op een rijke manier kunt invullen.” Sommige methodes geven aanknopingspunten en handvatten voor een rijke leeromgeving. Het helpt ook dat veel leerkrachten creatief zijn. Marc: “Velen struinen internet en Pinterest af. Als je daarbij je reken-wiskundige bril opzet, kom je zoveel tegen dat je in je les kunt gebruiken. Dat gebeurt ook als je die bril in je dagelijkse leven opzet.”

Instructievormen

Het betekent overigens niet dat je nooit directe instructie geeft en dat kale sommen tot het verleden behoren, benadrukt Marc: “Voor sommige leerdoelen is het cruciaal om directe instructie te geven. Voor andere leerdoelen is het belangrijk dat je veel betekenisvolle vragen stelt. Het gaat om de balans. Je dient te beschikken over een rijk repertoire van instructievormen.”

Kwartje valt

Behalve dat kinderen veel leren, is een rijke leeromgeving motiverend. Marc: ‘Kinderen worden uitgedaagd om op een andere manier te denken dan
ze gewend zijn. Dat vinden ze heel leuk.” En, niet onbelangrijk: ook jij beleeft meer plezier aan je lessen. “Als je merkt dat het kwartje valt bij je leerlingen, is dat heel bevredigend. Leerlingen die iets leren; daar doe je het voor!

Ideeën!

• Laat kleuters de gang opmeten met hun voeten. Vraag: hoe kan het dat jullie op verschillende aantallen voeten uitkomen?
• Laat leerlingen hun eigen referentiematen ontdekken. Geef ze een touwtje van een meter en laat ze op zoek gaan naar hun eigen ‘favoriete meter’.
• Vraag leerlingen om supermarktfolders mee te nemen en verschillende aanbiedingen te vergelijken. Vraag: voor welke van deze aanbiedingen zou jij kiezen en waarom?

Een rijke leeromgeving met Alles telt Q

Alles telt Q is dé rekenmethode voor groep 1 tot en met 8 in het basisonderwijs, die eraan bijdraagt dat leerlingen ‘functioneel gecijferd’ worden. Dat wil zeggen dat ze rekenproblemen in het dagelijks leven op kunnen lossen – het uiteindelijke doel van het rekenonderwijs! Alles telt Q bevat daarom naast kale sommen ook contextopgaven en opgaven die het wiskundig denken stimuleren. Daarbij wordt altijd gebruik gemaakt van realistische voorbeelden. Zo gaan leerlingen de stof echt begrijpen en kunnen ze in allerlei situaties hun rekenvaardigheden goed toepassen.

Een rijke leeromgeving met Alles telt Q

• Tijdens het instructiemoment
  Bij sommige onderwerpen kun je kinderen – tijdens je instructiemoment – heel goed laten nadenken over een rekenprobleem. Je bespreekt het daarna klassikaal: Welke oplossingen hebben jullie gevonden? En hoe zijn jullie daartoe gekomen?
• Prikkelende opdrachten
  Gedurende de lessen stimuleer je leerlingen na te denken en te redeneren in gevarieerde opdrachten. Leerlingen doen bijvoorbeeld coöperatieve werkvormen, puzzelende opdrachten of bewegingsspellen. In les 5 staat het onderdeel ‘Nu even anders’ centraal. Je biedt de lesdoelen van de week dan net even anders aan.
• Aan het eind van de les
  Elke rekenles sluit je af met reflectie en evaluatie. Je gaat met leerlingen in gesprek over wat en hoe ze hebben geleerd.

Nieuwsgierig geworden?
Ga naar: www.thiememeulenhoff.nl/allesteltq en vraag een gratis proefpakket aan!