NPO-programma op De Fonkel in Ede werkt

Corona heeft grote invloed gehad op de prestaties en het welbevinden van leerlingen. Het Nationaal Programma Onderwijs (NP Onderwijs) investeert in de verbetering van het onderwijs, inhalen van vertragingen en het verbeteren van de sociaal-emotionele ontwikkeling en het welbevinden van leerlingen. De Fonkel in Ede, een school voor speciaal onderwijs, startte net als veel scholen in september 2021 met het programma.

De Fonkel (161 leerlingen), onderdeel van stichting De Onderwijsspecialisten, is afgelopen schooljaar met het NP Onderwijs aan de slag gegaan. De school startte met een grondige analyse van ontstane achterstanden en andere mogelijke problemen, de schoolscan. Vervolgens werden doelen gesteld en plannen gemaakt om zaken te verbeteren.

Petra Snel, IB’er op de Fonkel, vertelt hoe op haar school de gelden van het NP Onderwijs (in 2021 1402 euro per leerling en in 2022 1000 euro per leerling per jaar) werden ingezet, gemonitord en geëvalueerd. “Als school zag je globaal wel welke problemen er tijdens corona waren ontstaan. Maar pas als je die goed analyseert, kun je veel gerichter maatregelen nemen. We namen echt de tijd om in kaart te brengen wat onze leerlingen nodig hadden. Onder meer vroegen we leraren wat zij in hun groep zagen. Zo bleek bijvoorbeeld in groep 3 een achterstand te zijn ontstaan met rekenen, in groep 6 en 7 met rekenen en spelling en bij de middengroepen waren er tegenvallende resultaten met lezen. Bovendien was het vermogen van leerlingen om met emoties en met medeleerlingen om te gaan echt weggezakt door onderwijs op afstand. Ouders mochten bovendien vanwege corona niet in de school komen. Dit fysieke contact werd gemist en juist voor onze doelgroep is direct contact zo belangrijk. Er was ook minder onderling contact binnen het team, doordat er geen fysiek overleg meer plaatsvond.”

Interventies

De Fonkel heeft dankbaar gebruik gemaakt van de ondersteuning die het NP Onderwijs biedt: handvatten om een analyse (schoolscan) te maken, doelen te formuleren en interventies uit de menukaart te kiezen, uit te voeren en te monitoren. De school koos voor een mix van interventies, variërend van inzet van personeel, de aanschaf van doelgericht lesmateriaal en -methodes en meer intensieve begeleiding van leerlingen.

De Fonkel werkte al met onderwijsassistenten, maar met de NPO-gelden werd voor iedere groep een onderwijsassistent aangetrokken. Marcel Vos, leerkracht in groep 4 is er blij mee. “Met twee mensen in de klas kun je groepjes of individuele leerlingen beter begeleiden en daardoor vertragingen wegwerken. Ik heb nu, na een half jaar, het idee dat we al op schema zitten en dat de corona-vertraging minder merkbaar zijn. Groep 4 had bijvoorbeeld een moeilijk jaar achter de rug. Wij dachten aan het begin van dit schooljaar: wat moeten we doen: laag insteken, op het niveau van groep 3? Dat hebben we niet gedaan, we zijn gewoon gestart op het niveau van groep 4. En omdat je in de groep extra begeleiding hebt, kan je nog beter inspelen op de individuele niveaus en behoeften van leerlingen.”

Logo 3000

Petra Snel vertelt dat Logo 3000 is aangeschaft voor de onderbouw om de woordenschat uit te breiden en iPads voor leerlingen om te oefenen met de executieve functies. “Daarnaast is het team getraind om de kwaliteitscyclus nog beter te kunnen te borgen in ons leerlingvolgsysteem Parnassys. Op de Fonkel wordt bovendien traumasensitief gewerkt. Dit is ons speerpunt, omdat trauma veelvuldig voorkomt bij onze leerlingen. Met NPO-geld worden alle medewerkers getraind op traumasensitief lesgeven.”

Monitoren

In januari 2022 werd de eerste balans opgemaakt: welke interventies zijn gelukt en welke nog niet? Volgens Snel liep de extra inzet van personeel nog niet altijd optimaal. Ziekte door corona speelde de school parten, maar vanaf januari werd dat al beter. Zoals Marcel Vos al schetste, was het effect van meer personeel zeker merkbaar. En ook de implementatie van de lesmethode Logo 3000 is goed verlopen.

Ten behoeve van de sociaal-emotionele ontwikkeling van leerlingen heeft De Fonkel ook zogenoemde topklassen, waar leerlingen hun talenten kunnen ontwikkelen, bijvoorbeeld met toneelworkshops uit het cultuuraanbod en kickbokslessen. Met de gelden uit het NP Onderwijs worden deze lessen weer aangeboden, en zijn er daarnaast uren beschikbaar voor een onderwijsassistent om dit te coördineren.”

Petra Snel is erg tevreden over het format dat de NP Onderwijs biedt om scholen te ondersteunen. “We hebben het format ‘schoolprogramma’ gebruikt en daar veel baat bij gehad. Met de resultaten van monitoring en evaluatie hebben wij een plan voor het schooljaar 2022-2023 opgesteld. Onderdeel van dit plan is een ICT-leerplein voor onze leerlingen. Hier gaan ze aan de slag met 21^e-eeuwse vaardigheden. Daar zijn collega’s voor vrij-geroosterd. Ook het traumasensitief werken wordt geïntensiveerd. Daarnaast is de ouderbetrokkenheid een belangrijk speerpunt voor onze school. We willen bijvoorbeeld inloopochtenden gaan organiseren.”

Door de grondige analyse van de gevolgen van corona voor de school, realiseert Snel zich dat afstandsonderwijs juist voor leerlingen met gedragsproblemen nóg intensiever is geweest. “Met het NP Onderwijs hebben we alles weer onder de loep genomen en verbeterd. Je bekijkt opnieuw van alle kanten zorgvuldig wat je doet en op welke manier. De conclusie is dan dat op De Fonkel al veel wordt ingezet en dat voelt goed.”