‘Hoe meer je weet, hoe meer je mening verandert’

Op zoek gaan naar betrouwbare informatie. Een mening vormen op basis van echte argumenten. Maar ook: overtuigend je verhaal kunnen vertellen en weten wat de spelregels zijn als je met elkaar in discussie raakt. Ja, in het kader van Burgerschap mag het ‘leren debatteren’ best nog wat meer aandacht krijgen, vindt docent Marit van der Breggen. Daarom doet haar school - het Alfa-college in Hoogeveen – ook mee aan een landelijke debatcompetitie.

Voor jongeren is het een enerverende, maar ook verwarrende tijd om op te groeien. De ene crisis volgt de andere op en in onze samenleving ontstaan kampen die soms lijnrecht tegenover elkaar staan. Het lijkt soms alsof we het in Nederland lastig vinden om goed naar elkaar te blijven luisteren. En laat dat nou een van de belangrijkste vaardigheden zijn die studenten leren bij het debatteren. Net als het kunnen beoordelen van informatie. ‘Wat zijn de feiten? Hoe kan je daar vanuit verschillende invalshoeken naar kijken? Waarom denkt iemand totaal anders dan ik? Waar zit de gemene deler? En waar ligt het mijlenver uit elkaar? Hoe overtuig je elkaar van een standpunt?’

Het vereist vaardigheden die je veel moet oefenen, weet mbo-docent Marit van der Breggen van het Alfa-college in Hoogeveen. In het kader van Burgerschap doet haar school in 2023 voor de vierde keer mee aan de debatcompetitie Op Weg naar Het Lagerhuis. In alle provincies zijn voorronden. Bovenbouwleerlingen van havo en vwo, maar ook eerste—en tweedejaars mbo-studenten bereiden zich goed voor op basis van elf stellingen en ‘strijden’ tegen elkaar. Welk team heeft de beste argumenten en weet de jury te overtuigen? Per regio gaat het winnende team door naar de landelijke finale die via BNNVARA op tv wordt uitgezonden.

Mbo ondervertegenwoordigd
In 2020 won Alfa-college de voorronde in Drenthe, vertelt Van der Breggen. Daarna lag de wedstrijd enige tijd stil vanwege corona. “Maar we zetten het opnieuw op de agenda, omdat we er de meerwaarde van inzien.” Helaas blijft het aantal mbo-scholen nog wat ondervertegenwoordigd, merkt zij. “De meeste mbo-studenten zijn praktisch ingesteld en vinden het lastig om op zoek te gaan naar verschillende informatiebronnen. Dat merken wij ook op school. Als ze eenmaal ergens enthousiast over zijn, dan zitten ze op hun praatstoel. Maar op andere momenten moet je ze wat prikkelen.”

Via debatlessen kun je studenten daarin stimuleren, vertelt ze. “De eerste keer dat we meededen hebben we goed onderzocht of onze studenten hier blij van werden. Past dit bij hen? We hebben er toen een lessenreeks aan gewijd. Het is daarna uitgegroeid tot een soort keuzedeel. Niet officieel, ze doen er geen examen in, maar we besteden er uren aan die we zelf mogen invullen. We hebben het op eigen initiatief ontwikkeld.”

Het belang is overduidelijk, vindt ze. “Ja, hoe meer je weet, hoe meer je mening verandert. Ik vind het belangrijk dat ze kritisch blijven nadenken. Via social media is veel informatie te vinden die je goed tegen het licht moet houden. Ik zeg vaak: kijk ook eens naar het NOS-journaal of sla een krant open, er zijn meerdere kanalen.”

Samen met een collega bereidt Van der Breggen de deelname aan de wedstrijd voor. “We doen een stuk promotie binnen school en studenten kunnen zichzelf inschrijven voor ons team. Het is een mooie manier om maatschappelijke onderwerpen te behandelen. Die blijven tijdens reguliere lessen vaak liggen, omdat je zoveel tijd nodig hebt om alle vakinhoudelijke lesstof over te brengen.” Als docenten hebben zij juist onlangs nog afgesproken dat ze vaker de actualiteit bij hun lessen willen betrekken. “Dat past ook in deze tijd met alle snelle ontwikkelingen.”

Tijdens de debatcompetitie nemen haar studenten het op tegen leerlingen van havo en vwo. “Heel eerlijk: die hebben hun informatie vaak net wat beter op een rijtje, dus daar ligt een uitdaging. Daarom is oefenen belangrijk. Studenten moeten zelfvertrouwen ontwikkelen, want het is een serieuze wedstrijd.”

Populair: drank, drugs en seks
In de voorronde komen elf stellingen aan bod; negen landelijke en twee regionale. “Die bedenk je niet zelf, maar staan op de website. Daar zijn ook bronnen te vinden waar studenten zich kunnen laten informeren. Onderwerpen als drank, drugs en seks zijn altijd populair. Net als de studiefinanciering. Maar ook ethische thema’s als abortus komen aan bod.” Van der Breggen is verbonden aan de Business School binnen het Alfa-college. “Wij bieden de debatlessen bijvoorbeeld aan bij studenten in de retail, administratie, internationale handel en accountmanagement. Maar ook rondom leisure, hospitality en recreatie. Het zijn allemaal opleidingen waar verbale vaardigheden van belang zijn. Maar eigenlijk is het voor iedere Nederlander belangrijk om te weten hoe je je verhaal goed kunt verwoorden.

Jaarlijks nemen ongeveer 200 scholen deel aan Op Weg naar Het Lagerhuis. De nieuwe inschrijving is half september begonnen. Meer informatie is te vinden op de website https://ownhlagerhuis.nl/ De regionale voorrondes zijn in januari, februari en maart. De uitzending op tv (NPO2) is in het voorjaar van 2023.