Mbo-scholen, culturele instellingen en studenten zorgen samen voor cultuureducatie

Femke Otto werkt bij KCR (Kenniscentrum Cultuureducatie Rotterdam), waar ze programmaleider is van het cultuureducatie programma Meemakers. Giovanna Zagarella is docent Beroepsgerichte vakken op het Albeda College. Op de mbo-instelling introduceerden ze het project Meemakers, waar studenten van de opleiding Sociaal Werk in groepen van drie een cultureel aanbod samenstellen voor drie andere studenten uit de klas. Dat kunnen ze heel goed zelf: ‘Met het programma Meemakers kunnen jongeren zelf herdefiniëren wat kunst en cultuur is, in plaats van dat ze het opgelegd krijgen.’

Zagarella zag dat het culturele aanbod van haar opleiding was verdwenen, maar gelukkig kon ze daar iets aan doen. ‘Ik kreeg de taak om kunst en cultuur weer te integreren in het curriculum. Van mijn collega Ahmed Dikbas hoorde ik van Meemakers. Dat kan ik iedereen aanbevelen wanneer ze een nieuw project van de grond willen tillen: kijk om je heen, vraag om hulp en praat met anderen. Neem zelf het initiatief. Dan krijg je ideeën, ontmoet je mensen en ontstaan er mooie samenwerkingen.’ Zo kwam de mbo-docent uit bij Femke Otto en haar creatie Meemakers. ‘Het was een duidelijk plan’, zegt de docent. ‘Dat was prettig voor mij én voor de teamleden die zich ook achter het plan moesten scharen.’

Verschillende niveaus

Studenten bedenken in groepjes van drie een cultureel programma voor een andere groep. De ene keer maken ze een culturele uitdaging, en de andere keer maken ze zelf iets mee dat de andere groep voor ze heeft bedacht. Vandaar de naam. Otto: ‘Het komt dus vanuit de studenten zelf, het wordt hen niet opgelegd door een generatie boven hen. Dat betekent dat het aansluit bij hun leefwereld en dat ze zelf in actie komen. Ze verdiepen zich bovendien in hun klasgenoten: als je iets maakt voor de ander, moet je eerst weten wie die persoon is.’

Zagarella vult aan: ‘Het zet hun eigen ontwikkeling op verschillende niveaus in beweging. Cultureel: ze moeten kijken wat er is qua cultureel aanbod in de stad. Persoonlijk: ze dagen zichzelf en anderen uit om kennis te maken met culturele activiteiten waar ze eerder geen weet van hadden. Sociaal gebeurt er ook heel veel. Ze gaan een keer mee met de groep voor wie ze het programma hebben samengesteld. Dan zijn ze de gids en voelen ze de verantwoordelijkheid voor een geslaagde ontmoeting met de culturele activiteit die zij hebben uitgekozen.’

Otto wil daar nog wat aan toevoegen: ‘Als je ergens nog nooit bent geweest, dan komen opeens hele basale dingen naar voren: hoe moet ik me gedragen? Mag ik hier mijn jas aanhouden, mag ik deze voorstelling filmen? Als je mee wordt genomen, dan wordt de drempel lager. En eenmaal de stap gezet, kunnen ze er hun vrienden mee naartoe nemen!’

Plan van aanpak

Het mooie van Meemakers vindt Zagarella de veelzijdigheid: ‘Ik dacht: als we dit kunnen doen, slaan we twee vliegen in een klap. De studenten krijgen namelijk meer te maken met kunst en cultuur en werken samen, en daardoor groeien ze als persoon. Tegelijkertijd ontwikkelen ze ook die vaardigheden van het werkproces waar ze op geëxamineerd worden. Ze leren een plan van aanpak te schrijven, leggen contact met lokale culturele instellingen, verwantwoorden hun keuze voor de culturele activiteit die ze bedacht hebben, voeren het project uit en evalueren dat na afloop. Femke is alleen bij de uitvoering betrokken. Op termijn zal dat niet meer nodig zijn. Dan kunnen we het zelf.’

Integreren

Een cultuurproject zoals Meemakers is op verschillende manieren te integreren in het bestaande schoolprogramma. ‘Werken met kwalificatiedossiers geeft ruimte om het in te bedden. Er is plek voor creativiteit en cultuur en ik raad elke docent aan om die te benutten’, aldus de docent Beroepsgerichte vakken. Ze heeft het project zelf in het vak activiteiten & evalueren geïntegreerd.

‘Ook burgerschap zou een mogelijkheid zijn’, zegt Otto. ‘Er zijn zoveel projecten te bedenken rond kunst, cultuur en co-creatie. Dit project heeft meerdere aspecten die je in kunt zetten, afhankelijk van de leerdoelen van de opleiding. Eerder deden we dit cultuurproject bij het Zadkine met studenten Medewerker Maatschappelijke zorg, maar dan tijdens de introductieweken. Het was een ideaal kennismakingsinstrument: de eerste opdracht legde al direct hun achtergrond bloot, de cultuur die ze van huis uit meekregen kwam ook direct naar voren. Ze leerden elkaar en de stad razendsnel kennen. De docenten zagen dat de studenten elkaar veel sneller leerden kennen en met elkaar optrokken.’

Fonds voor cultuurparticipatie

Het Fonds voor Cultuurparticipatie heeft subsidie beschikbaar voor cultuurprojecten, zoals Meemakers. Wil jij als mbo-school ook samenwerken met een culturele instelling om de culturele ontwikkeling van studenten te bevorderen? Dan past deze regeling misschien bij jou. In een eerste samenwerking en kennismaking ontwikkel je hedendaags cultureel aanbod, dat aansluit bij de behoefte en leefwereld van mbo-studenten. Dit doe je in co-creatie voor en met studenten. Zij krijgen binnen het project ook de ruimte om zelf vrij te experimenteren. Je kan tot €55 duizend aanvragen voor een project om net als Giovanna en Femke jouw studenten te verrijken met cultuureducatie.

Meer weten of interesse? Kijk op cultuurparticipatie.nl/mbo. Het Fonds gaat graag het gesprek met je aan over je plannen!