Loopbaancompetenties versterken met de zeven gewoonten van Covey

De zeven gewoonten van Covey passen perfect bij een effectieve en duurzame loopbaanbegeleiding. Dat vindt Ariena Verbaan, coach en adviseur bij CPS (onderwijsontwikkelingscentrum voor onderwijsprofessionals). ‘Door te werken met de zeven gewoonten kunnen leerlingen zich een nieuwe mindset eigen maken en ontwikkelen ze praktische levens- en loopbaanvaardigheden waarmee zij zich een leven lang ontwikkelen. Als mens, professional en burger.’

Stephen Covey was een Amerikaanse onderzoeker, motivator en auteur van vele boeken. Zijn bekendste werk is ‘De zeven eigenschappen van effectief leiderschap’. In dit boek presenteert de auteur de uitkomsten van jarenlang onderzoek naar effectieve gewoonten van succesvolle mensen. Met de zeven gewoonten van Covey kunnen mensen op een constructieve en positieve wijze zelf hun leven vormgeven. Miljoenen  mensen wereldwijd werken ermee.

Je helpt loopbaanbegeleiders hun vak te verdiepen zodat ze jongeren in het mbo nog beter op weg kunnen helpen. Velen van hen werken met de vijf loopbaancompetenties: motievenreflectie, kwaliteitenreflectie, werkexploratie, loopbaansturing en netwerken. Jij kiest voor de zeven gewoonten van Covey als leidraad. Kun je dat toelichten?

‘Ik wil voorop stellen dat die vijf competenties zeer waardevol zijn. Ik werk uiteraard ook met de loopbaancompetenties en versterk ze met de inzichten en zeven gewoonten van Covey. De valkuil is echter dat de vijf loopbaancompetenties terecht komen op een afvinklijstje. Als je oppervlakkig kijkt naar de competenties dan krijg je een kortdurend leereffect omdat je de mindset die eraan ten grondslag ligt niet verandert. Maar blijvende loopbaansturing en zelfregulatie bereik je alleen als de mindset verandert. Blijvende gedragsverandering komt van binnenuit en dat kun je activeren. Daarom is de eerste gewoonte van Covey ook die van pro-activiteit.’

Hoe voorkom je dat de zeven gewoonten van Covey niet worden teruggebracht tot een afvinklijst?

‘Omdat de boeken en het materiaal van Covey zo geschreven zijn dat er een blijvende gedragsverandering plaatsvindt, dat het dus een gewoonte wordt. Wie ermee aan de slag gaat, ziet dat er veel meer onder zit. Werken met de zeven gewoonten betekent veel reflecteren op gedrag. Het gaat erom heel nauwgezet na te gaan ‘Wat doe ik? Wat is de gedachte erachter? Alleen dan kom je achter het paradigma dat de basis vormt voor je gedrag.

Met een paradigma bedoelt Covey het geheel aan aannames en ideeën van waaruit iemand de wereld bekijkt en handelt. Dat klinkt voor veel docenten soms theoretisch

en dat schrikt ze soms af. Het risico van zo’n houding is echter dat je je niet bewust wordt van wat er achter het gedrag zit. Dan blijf je hangen in niet-effectieve gewoonten. Door echter continu na te gaan welk idee er achter ons handelen zit, kun je dat veranderen. We gebruiken bij de training loopbaanbegeleiding met de zeven gewoonten werkboeken voor studenten ter ondersteuning, die geven houvast en inhoud. Maar in de praktijk wordt de theorie getoetst. In feite gaan theorie en praktijk dus hand in hand (win-win). Het is de wisselwerking die verdieping geeft aan wie we zijn en wat we doen. Of zoals Covey zei: ‘Eerst maken we onze gewoonten, dan maken onze gewoonten ons.’’

Het klinkt als een intensief traject. Is het ook toegankelijk voor jongeren?

‘Jazeker. Sterker nog: gedachten en gewoonten zijn er nog niet zo ingesleten bij jonge mensen. Ze zijn volop in ontwikkeling en heel vormbaar. Maar dan dient de docent zich wel eerst de zeven gewoonten eigen te hebben gemaakt. Als die de leerlingen niet direct activeert aan het begin van de les, dan gaan ze achterover leunen. De docenten dienen de 7 gewoonten te doorleven én voor te leven. Het begint ermee dat de jongeren zich kunnen spiegelen aan een  voorbeeld. En loopbaanbegeleiders herkennen de patronen van hun leerlingen alleen als ze die van henzelf opmerken.’

Welke van de zeven gewoonten is het belangrijkst?

‘De eerste drie zijn essentieel: wees pro-actief, begin met het einddoel voor ogen en doe belangrijke zaken eerst. In mijn ogen zijn ze onderbelicht. Ze zorgen voor zelfsturing, Covey noemt dat zelfmanagement. Daar begint het mee. De zeven gewoonten voegen eigenlijk een zesde loopbaancompetentie toe namelijk die van zelfprofilering (Dr. Jos Akkermans). De zeven gewoonten van Covey is ook een pedagogisch model: je groeit van afhankelijkheid naar onafhankelijkheid. Als je jezelf niet kunt managen (onafhankelijkheid), kun je misschien wel samenwerken maar niet effectief samenwerken. Daarna komen de vierde, vijfde en zesde gewoonte in beeld, waar het draait om denken en netwerken vanuit win-win, empathisch luisteren, verschillen waarderen, en samenwerken. Want uiteindelijk leef je samen met anderen en ben je burger in de maatschappij. Werken met de zeven gewoonten betekent veel meer dan doelen stellen en bereiken: het draait om lifeskills, persoonsvorming, careerskils en socialisatie. Compleet burgerschap dus!’

Meer informatie? cps.nl/7gewoontenmbo

Ieder jaar volgen duizenden onderwijsprofessionals een training of leergang bij CPS. Ariena Verbaan traint en coacht onder andere docenten, coaches, loopbaanontwikkelaars en schoolleiders ieder jaar op weg naar effectief leiderschap. De cursisten van CPS merken een toenemende effectiviteit van gedrag en mentaliteit bij zichzelf en beïnvloeden op hun beurt weer de leerlingen en studenten op hun school. Loopbaanbegeleiders zien dat de stijgende lijn in levens- en loopbaanvaardigheden van hun studenten gepaard gaat met een positieve en daadkrachtige persoonlijke ontwikkeling.